HR Detektywi #81 Pozoranci na home office i szkła kontaktowe niepełnoetatowca

News 1: Dwie niedziele handlowe w grudniu. Senat przyjął nowelizację bez poprawek

Sejmowa większość zadecydowała, a Senat potwierdził. Zamiast w Wigilię, sklepy będą otwarte w dwie poprzedzające niedziele, czyli 10 i 17 grudnia w pełnym zakresie godzin. Wcześniej sejmowa Komisja Gospodarki i Rozwoju odrzuciła rządowy projekt przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, zakładający, że w Wigilię sklepy pracować nie będą, ale w zamian handel będzie mógł się odbywać w niedzielę 10 grudnia do godz. 14.00.

Dla ciekawskich trochę historii. Ustawa wprowadzająca stopniowo zakaz handlu w niedziele weszła w życie 1 marca 2018 r. Od 2020 r. zakaz nie obowiązuje w siedem niedziel w roku: ostatnie niedziele stycznia, kwietnia, czerwca i sierpnia, a także w niedzielę przed Wielkanocą oraz w dwie kolejne niedziele poprzedzające Boże Narodzenie.

Zakaz handlu nie obejmuje m.in. działalności pocztowej, jeśli przychody z tej działalności stanowią co najmniej 40 proc. przychodów ze sprzedaży danej placówki. Ponadto, nie obowiązuje w cukierniach, lodziarniach, na stacjach paliw płynnych, w kwiaciarniach, w sklepach z prasą ani w kawiarniach. Za złamanie zakazu handlu w niedziele grozi od 1000 zł do 100 tys. zł kary, a przy uporczywym naruszaniu przepisów – kara ograniczenia wolności.

Teraz ustawa trafi do podpisu Prezydenta, który ma na to aż 21 dni. Nowela wejdzie w życie po upływie jednego dnia od dnia ogłoszenia. Wskazano, że tak krótki termin vacatio legis podyktowany jest potrzebą jak najszybszego wejścia w życie projektowanych przepisów. Aby rozwiązanie mogło w ogóle zostać zastosowane, nowelizacja musi zostać opublikowana w Dzienniku Ustaw najpóźniej 9 grudnia.

Warto zaznaczyć, że pracodawca przekazuje pracownikowi rozkład czasu pracy co najmniej na jeden tydzień przed rozpoczęciem pracy w okresie, na który został sporządzony ten rozkład (art. 129 § 3 Kp). Ponieważ grudniowe harmonogramy zostały już przekazane do wiadomości pracowników, działy kadrowo-płacowe i osoby nadzorujące czas pracy będą musiały dokonać zmian w grafikach i po raz kolejny, ogłosić je pracownikom. Wiąże się to oczywiście z niedogodnościami w organizowaniu życia rodzinnego osób zatrudnionych w handlu.

News 2: Ostatni miesiąc z wyższym limitem zwolnienia podatkowego na ZFŚS

Grudzień 2023 roku to ostatnie chwile na skorzystanie z podwyższonego limitu zwolnienia podatkowego na świadczenia z ZFŚS. Przypominam, że do końca roku podatkowego następującego po roku, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19 (tj. do 31.12.2023 r.) obowiązuje wyższy limit zwolnienia podatkowego wynoszący 2000 zł rocznie.

Wolna od podatku dochodowego jest wartość rzeczowych świadczeń otrzymywanych przez pracownika, sfinansowanych w całości ze środków ZFŚS – do wysokości nieprzekraczającej w 2023 roku kwoty 2000 zł. Rzeczowymi świadczeniami nie są bony, talony i inne znaki uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi.

Przy tej okazji warto wspomnieć o jednym z najbardziej popularnych prezentów w polskich firmach, czyli paczkach świątecznych dla dzieci. Jeśli paczki zostały w całości sfinansowane ze środków ZFŚS oraz pracodawca przyznając je, uwzględnił sytuację materialną pracownika, to od wartości paczek pracodawca nie opłaca składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. 

Od 1 stycznia 2024 r. powrócimy do pierwotnego limitu, czyli zwolnienia podatkowego w wysokości 1000 zł rocznie.

News 3: Tylko w III kwartalne 2023 ZUS odzyskał 4,016 mln zł dzięki kontrolom orzekania o czasowej niezdolności do pracy

Presja ma sens! W informacji statystycznej o wynikach kontroli prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy ZUS przekazuje zatrważającą wiadomość. W III kwartale 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadził 114,0 tys. kontroli osób posiadających zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy, W konsekwencji wydanych zostało 6,5 tys. decyzji wstrzymujących dalszą wypłatę zasiłków chorobowych na łączną kwotę 7 119,7 tys. zł.

Dla porównania, w okresie I-IX br. kontroli poddano 336,9 tys. zaświadczeń o czasowej niezdolności. Wydano 20,6 tys. decyzji wstrzymujących, a kwota wstrzymanych zasiłków wyniosła 19 413,0 tys.

Z danych firmy Conperio wynika, że ponad 1/3 zwolnień lekarskich jest wykorzystywania niezgodnie z przeznaczeniem. Autorzy badania wskazują jednak, że realny wynik mógłby być znacznie wyższy, bo tylko nieznaczna część absencji jest kontrolowana. Winą za przymykanie oczu na nieuczciwe zachowania obarczają nie tylko ZUS, ale również pracodawców, którzy nie ujawniają nadużyć.

News 4: Cierpisz z powodu wypalenia zawodowego? Nie skorzystasz ze zwolnienia lekarskiego

W 2020 roku Światowa Organizacja Zdrowia wpisała wypalenie zawodowe do Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-11. Nie oznacza to jednak, że wypalenie stało się automatycznie jednostką chorobową, która umożliwia uzyskanie zwolnienia lekarskiego. Wypalenie zawodowe stanowi syndrom chorobowy, który może wymagać interwencji medycznej, jednak samo w sobie nie jest chorobą (jak np. depresja).

Jak podaje portal money.pl, w 2022 roku zaburzenia psychiczne odpowiadały za 10% wszystkich dni absencji chorobowych, a przeciętna długość zaświadczenia lekarskiego w tej grupie chorób wynosiła ponad 18 dni, co było wyższym okresem niezdolności do pracy niż choroby nowotworowe czy choroby układu krążenia. Z badania ADP “People at Work 2022: A Global Workforce View” wynika, że co czwarty Polak (23,59%) czuje się wypalony zawodowo. Respondenci zaznaczają, że pandemia nie była tego przyczyną.

News 5: Pozoranci na home office? Sprawdź, jak zabezpieczyć pracodawcę!

Podstawowym obowiązkiem pracownika jest wykonywanie określonego rodzaju pracy na rzecz danego, konkretnego pracodawcy, pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. W praktyce sprowadza się to do tego, że pracownik wykonuje czynności, które leżą w zakresie jego obowiązków w czasie harmonogramowych dni pracy, w określonych godzinach pracy. Poza tym, że pracownik jest obowiązany wykonywać pracę na rzecz pracodawcy, pracę tą ma wykonywać sumiennie i starannie. Ponadto na mocy art. 100 Kodeksu pracy, jest obowiązany w szczególności przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy; przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku oraz dbać o dobro zakładu pracy. W związku z rozpowszechnieniem elastycznych form zatrudnienia umożliwiających pracę zdalną, czyli tzw. home-office, coraz częściej można spotkać się z nieuczciwym wykorzystaniem czasu pracy przez pracowników. Czy są podstawy prawne do tego, by zabezpieczyć pracodawcę przed pozorowaniem pracy?

Na mocy art. 26 (1) Kodeksu pracy pracodawca nie może zakazać pracownikowi podjęcia dodatkowego zatrudnienia, może natomiast zaproponować umowę o zakazie konkurencji, która obowiązywać będzie w trakcie trwania stosunku pracy.

Pracodawca nie może zakazać pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą lub jednoczesnego pozostawania w stosunku prawnym będącym podstawą świadczenia pracy innym niż stosunek pracy.

Art. 26 (1) §1 Kodeksu pracy

Wykonywanie pracy dla kilku pracodawców nie może stanowić przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy o pracę. To na pracodawcy spocznie ciężar dowodowy, który dotyczyć może np. niewykonywania lub nienależytego wykonywania pracy.

Pracodawca może zobowiązać pracownika do odnotowywania pracy świadczonej zdalnie w przeznaczonej do tego ewidencji czasu pracy. Jest to instrument pozwalający na kontrolowanie przez pracodawcę aktywności zawodowej pracowników, ale także regulowanie ich dyspozycyjności oraz prawa do bycia offline.

Wewnątrzzakładowe regulacje przyczyniają się do zwiększonej transparentności i zakreślą granice współpracy. To korzyść dla obu stron stosunku pracy.

Ewidencja może uwzględniać opis tych czynności, a także datę oraz czas ich wykonania. Pracodawca może zobowiązać pracownika do sporządzenia takiego dokumentu w określonej formie i z częstotliwością określoną w poleceniu pracodawcy.

News 6: Pracodawca dopłaci do szkieł kontaktowych niepełnoetatowca

Rozporządzenie MRiPS w sprawie BHP na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, opublikowane 2 listopada 2023 r. w Dzienniku Ustaw poz. 2367 nałożyło na firmy obowiązek zapewnienia pracownikom okularów lub szkieł kontaktowych korygujących wzrok. Chodzi o sytuację, w której wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy (obecnie obowiązek ten dotyczy jedynie okularów korekcyjnych). Wątpliwościom nie ma końca, zatem HR Detektywi postanowili odpowiedzieć na kilka z nich.

Po pierwsze, to lekarz zadecyduje, czy pracownik powinien korzystać z soczewek kontaktowych czy z okularów korekcyjnych. Z refundacji skorzysta każdy zatrudniony, pracujący na laptopie przynajmniej przez połowę wymiaru czasu pracy. Niepełnoetatowiec, którego dzienny czas pracy wynosi 6 godzin, a realna praca na laptopie wynosi 3 godziny, będzie mógł skorzystać z refundacji. Co więcej, eksperci prawa pracy wskazują, że nie jest w tym celu wymagana codzienna praca przed monitorem. To faktyczny wymiar czasu poświęconego na pracę przy komputerze, a nie założenia pracodawcy co do ilości czasu pracy na przedmiotowym stanowisku będzie decydującą przesłanką, która określi prawo do refundacji.

Ważne! Komunikat ZUS

Na podstawie art. 19 ust. 3 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2022 r. poz. 1732, 2140 i 2476 oraz z 2023 r. poz. 641) w​skaźnik waloryzacji podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjętej do obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego w I kwartale 2024 r. wynosi 101,0%.