Ustawa o obronie Ojczyzny – informacje dla pracodawców i pracowników

W trosce o bezpieczeństwo naszej Ojczyzny, kierując się konstytucyjnym obowiązkiem Jej obrony nałożonym na każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej oraz pragnąc zagwarantować wszystkim, którzy realizują ten obowiązek, jak najlepsze warunki, w szczególności żołnierzom, którzy pełnią służbę wojskową dla dobra Rzeczypospolitej Polskiej, a od których służba ta wymaga zdyscyplinowania, lojalności i poświęcenia, stanowi się, co następuje:

• rozwiązanie stosunku pracy z osobą powołaną do pełnienia zasadniczej służby wojskowej albo terytorialnej służby wojskowej tylko za zgodą pracownika (nie dotyczy umów o pracę na okres próbny lub na czas określony nie dłuższy niż 12 miesięcy oraz wypowiedzenia z winy pracownika, upadłości lub likwidacji zakładu pracy, zwolnień grupowych);
• obowiązek udzielenia urlopu bezpłatnego pracownikowi odbywającemu szkolenie podstawowe lub specjalistyczne w czasie pełnienia dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej; w tym czasie pracownik zachowuje wszystkie uprawnienia wynikające ze stosunku pracy, za wyjątkiem prawa do wynagrodzenia;
• rozwiązanie przez pracodawcę stosunku pracy z małżonkiem żołnierza, który odbywa obowiązkową zasadniczą służbę wojskową może nastąpić wyłącznie z winy pracownika, w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji zakładu pracy;
• pracodawca zatrudniający pracownika – żołnierza rezerwy lub OT pełniącego służbę wojskową rotacyjnie uprawniony jest do otrzymania świadczenia pieniężnego (rekompensaty kosztów nieobejmującej wynagrodzenia) za dni, w których pracownik pełnił służbę wojskową;
• pracodawca, który zatrudniał pracownika w dniu powołania go do obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej, obowiązany jest zatrudnić go na poprzednio zajmowanym stanowisku lub na stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz wynagrodzenia, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia ze służby pracownik ten zgłosił się do zakładu pracy w celu podjęcia pracy. Niezachowanie ww. terminu spowoduje wygaśnięcie stosunku pracy, chyba że nastąpiło ono z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy.

Ustawa o obronie Ojczyzny wejdzie w życie, co do zasady, po upływie 30 dni od dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. 

Publikacja w Dzienniku Ustaw miała miejsce w dniu 23.03.2022 r. Tekst aktu prawnego ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny znajdziesz tutaj >

Najważniejsze fragmenty ustawy o obronie Ojczyzny

Art. 6 pkt. 2 ustawy o obronie Ojczyzny
Pracownikom oraz osobom zatrudnionym na podstawie umowy cywilnoprawnej, wezwanym do osobistego stawienia się przed właściwy organ w sprawach dotyczących obowiązku obrony, którzy nie otrzymali wynagrodzenia za czas opuszczony z powodu wezwania, przysługuje, na ich żądanie, zryczałtowana rekompensata za utracone zarobki. Rekompensata przysługuje za każdy dzień w wysokości 1/30 minimalnego
wynagrodzenia za pracę obowiązującego w grudniu roku poprzedniego, ustalanego na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207). Rekompensatę wypłaca organ wzywający na podstawie zaświadczeń wydanych przez pracodawców.

Art. 60 ustawy o obronie Ojczyzny
1. Kobiety posiadające kwalifikacje przydatne do służby wojskowej oraz
kobiety pobierające naukę w celu uzyskania tych kwalifikacji, które w danym roku szkolnym lub akademickim kończą naukę, albo będące studentkami lub absolwentkami szkół wyższych, mogą być poddane obowiązkowi stawienia się do kwalifikacji wojskowej, poczynając od dnia 1 stycznia roku kalendarzowego, w którym kończą 19 lat życia.
2. Za kwalifikacje, o których mowa w ust. 1, uznaje się wykształcenie lub
kwalifikacje zawodowe wymagane do wykonywania zawodów medycznych, weterynaryjnych, morskich oraz lotniczych, a także zawodów: psychologów, rehabilitantów, radiologów, diagnostów laboratoryjnych, informatyków, teleinformatyków, nawigatorów oraz tłumaczy.

Art. 189 ustawy o obronie Ojczyzny
1. Pracownik powołany do zawodowej służby wojskowej zachowuje
prawo do ostatnio pobieranego wynagrodzenia od pracodawcy do końca miesiąca kalendarzowego, w którym jest obowiązany stawić się do pełnienia tej służby.
2. Stosunek pracy z pracownikiem powołanym do zawodowej służby wojskowej wygasa z dniem stawienia się do tej służby.

Art. 245 ustawy o obronie Ojczyzny
6. Żołnierz AR po zapoznaniu się z wykazem zawiadamia niezwłocznie swojego pracodawcę o dniach, w których będzie pełnił służbę wojskową, oraz o zmianach tych terminów, a także zawiadamia pracodawcę o wezwaniu go do pełnienia tej służby w innych dniach.
6. W przypadku wezwania żołnierza AR do pełnienia służby w trybie
natychmiastowego stawiennictwa dowódca jednostki wojskowej, do której żołnierz został wezwany, niezwłocznie zawiadamia o tym fakcie pracodawcę tego żołnierza.

Art. 303 ustawy o obronie Ojczyzny
1. Stosunek pracy z osobą powołaną do pełnienia zasadniczej służby
wojskowej albo terytorialnej służby wojskowej może być rozwiązany tylko za zgodą pracownika.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do umów o pracę zawartych na okres próbny lub na czas określony nie dłuższy niż 12 miesięcy, a także jeżeli pracodawca może rozwiązać stosunek pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika oraz w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji zakładu pracy.
3. Jeżeli okres dokonanego przez pracodawcę lub przez pracownika wypowiedzenia stosunku pracy upływa po dniu powołania pracownika do służby, o której mowa w ust. 1, wypowiedzenie staje się bezskuteczne. W tym przypadku rozwiązanie stosunku pracy
może nastąpić tylko na żądanie pracownika.

Art. 305 ustawy o obronie Ojczyzny
1. Pracodawca udziela pracownikowi powołanemu do pełnienia
terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, z wyjątkiem służby pełnionej jednorazowo w czasie lub dniu wolnym od pracy, urlopu bezpłatnego na okres trwania tej służby.
2. Urlopu udziela się na wniosek, a w przypadku wezwania w trybie
natychmiastowego stawiennictwa – na podstawie zawiadomienia szefa wojskowego centrum rekrutacji.
3. W czasie trwania urlopu bezpłatnego pracownik zachowuje wszystkie
uprawnienia wynikające ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia.

Art. 306 ustawy o obronie Ojczyzny
1. W okresie odbywania przez żołnierza obowiązkowej zasadniczej
służby wojskowej rozwiązanie przez pracodawcę stosunku pracy z małżonkiem żołnierza może nastąpić wyłącznie z winy pracownika oraz w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.
2. Pracownik powołany do terytorialnej służby wojskowej otrzymuje od
pracodawcy odprawę w wysokości dwutygodniowego wynagrodzenia obliczonego według zasad określonych dla ustalania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy. Odprawa nie przysługuje w razie ponownego powołania do tej samej służby.

Art. 309 ustawy o obronie Ojczyzny
1. Pracodawcy zatrudniającemu pracownika będącego żołnierzem
rezerwy albo będącego żołnierzem OT pełniącym służbę wojskową rotacyjnie przysługuje świadczenie pieniężne za dni, w których pełnili oni służbę wojskową.
2. Świadczenie obejmuje wyłącznie rekompensatę kosztów, bez kwot
wynagrodzenia poniesionych przez pracodawcę z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony nowego pracownika w celu zastępstwa żołnierza, o którym mowa w ust. 1, lub z tytułu powierzenia tego zastępstwa innemu pracownikowi zatrudnionemu dotychczas u tego pracodawcy, a także wypłaty żołnierzowi OT odprawy, o której mowa w art. 306 ust. 2.
3. Pracodawca przesyła wniosek w sprawie wypłaty świadczenia wraz
z dokumentami potwierdzającymi poniesione koszty, o których mowa w ust. 2, szefowi wojskowego centrum rekrutacji właściwemu ze względu na siedzibę pracodawcy nie później niż przed upływem 90 dni od dnia zwolnienia żołnierza rezerwy albo żołnierza OT z pełnienia tej służby.

Art. 311 ust. 1 ustawy o obronie Ojczyzny
Na wniosek pracownika powołanego do czynnej służby wojskowej,
z wyłączeniem zawodowej służby wojskowej, oraz pełniącego służbę w rezerwie pracodawca jest obowiązany udzielić mu zwolnienia od pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia na 2 dni.

Art. 315 ustawy o obronie Ojczyzny
1. Pracodawca, który zatrudniał pracownika w dniu powołania do
obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej, jest obowiązany zatrudnić go na poprzednio zajmowanym stanowisku lub na stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz wynagrodzenia, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia ze służby pracownik zgłosił się do tego zakładu w celu podjęcia pracy. Niezachowanie tego terminu powoduje wygaśnięcie stosunku pracy, chyba że nastąpiło z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy.
2. Jeżeli pracownik uzyskał podczas odbywania zasadniczej służby wojskowej inne lub wyższe kwalifikacje zawodowe, pracodawca jest obowiązany na wniosek pracownika zatrudnić go w miarę możliwości na stanowisku, które odpowiada kwalifikacjom nabytym w Siłach Zbrojnych.