Obowiązek informowania ZUS o umowach o dzieło zawieranych od 1 stycznia 2021 r.

Obowiązek ten nakłada art. 36 ustęp 17 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który został wprowadzony na mocy art. 22 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw.

Co to jest umowa o dzieło?

Umowa o dzieło jest to umowa cywilnoprawna, która nie podlega zapisom Kodeksu pracy, a regulowana jest Kodeksem cywilnym. Umowa ta nie jest objęta ubezpieczeniem społecznym, czyli nie są od niej odprowadzane składki emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe. Nie jest też odprowadzana składka zdrowotna. Umowa o dzieło jest natomiast opodatkowana.

Wyjątkiem jest umowa zawarta z własnym pracownikiem. Taka umowa podlega oskładkowaniu.

Art. 627 Kodeksu cywilnego mówi:

Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Dzieło powinno być wyrazem kreatywności i umiejętności autora. Rezultat umowy o dzieło powinien mieć byt samoistny, obiektywnie osiągalny i pewny. Nie powinno być uznane za dzieło coś, co nie odróżnia się w żaden sposób od innych występujących na danym rynku rezultatów pracy, gdyż wówczas zatraciłoby swój indywidualny charakter dzieła – wyroki Sądu Najwyższego: z 3 listopada 1999 r., IV CKN 152/00, z 27 sierpnia 2013 r., II UK 26/13, z 14 listopada 2013 r., II UK 115/13, z 4 czerwca 2014 r., II UK 543/13, oraz z 10 lipca 2014 r., II UK 454/13.

W umowie o dzieło osoba, która wykonuje tę umowę, odpowiada za osiągnięcie rezultatu, które jest pewne.

Kogo dotyczy obowiązek zgłaszania zawarcia umowy o dzieło?

O zawarciu umowy o dzieło płatnik składek lub osoba fizyczna zlecająca dzieło zawiadamia Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Zgłoszeniu do ZUS będą podlegać umowy o dzieło :

• zawarte z osobami, z którymi płatnicy składek nie pozostają w stosunku pracy,
• lub jeżeli w ramach takiej umowy osoba nie wykonuje pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Obowiązek ten nie dotyczy umów o dzieło:

• zawartych z własnym pracownikiem,
• wykonywanych na rzecz własnego pracodawcy, ale zawartych z innym podmiotem,
• zawartych z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą na wykonanie przez nie usług, które wchodzą w zakres prowadzonej działalności.

Zgodnie z Ust. 17 do art. 36 ustawy systemowej:

Płatnik składek lub osoba fizyczna zlecająca dzieło, informuje ZUS o zawarciu każdej umowy o dzieło, jeżeli umowa taka zawarta zostanie z osobą, z którą nie pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy nie wykonuje pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, w terminie 7 dni od dnia zawarcia tej umowy.

Obowiązek zgłaszania do ZUS umów o dzieło to dodatkowe narzędzie dla ZUS. Ułatwi ono kontrole płatników i tych umów o dzieło, które nie są podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. A zatem informacja ta ma ułatwić kontrolę wywiązywania się z obowiązku ubezpieczeń. ZUS będzie również uprawniony udostępniać dane o zawartych umowach o dzieło ministrowi właściwemu ds. finansów publicznych oraz organom krajowej administracji skarbowej.

W jaki sposób zgłosić zawarcie umowy?

Umowy zawarte od 1 stycznia 2021 r. trzeba wykazać w nowym formularzu RUD (Zgłoszenie umowy o dzieło).

Formularz RUD można przekazać elektronicznie przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS. Dla każdego wykonawcy dzieła trzeba złożyć oddzielny formularz RUD. W jednym formularzu można wykazać maksymalnie 10 umów zawartych z jednym wykonawcą. 

Należy go złożyć w ciągu 7 dni od zawarcia umowy o dzieło.

Płatnik składek lub osoba fizyczna zlecająca dzieło, w przypadku nie zgłoszenia umowy o dzieło – w związku z którą powstał obowiązek zgłoszenia – naraża się na karę grzywny do 5000 złotych.