PPE i PPK na liście płac – jak naliczyć i opodatkować wpłaty?

Choć PPE, w wielu przedsiębiorstwach, z powodzeniem funkcjonuje już od jakiegoś czasu, to PPK jest w 2019 roku sporym wyzwaniem dla największych pracodawców, którzy dopiero wdrażają programy emerytalne w swoich organizacjach. Jak naliczyć wpłaty na PPE i PPK na liście płac oraz kiedy opodatkować przychód, który powstaje po stronie pracownika? Na te pytania odpowiem w moim artykule.

Jak naliczyć podstawę, od której naliczamy PPE i PPK?

Zgodnie z Ustawą o pracowniczych planach kapitałowych z dnia 4 października 2018 r. podstawę naliczenia wpłat na PPK stanowi “wynagrodzenie” rozumiane jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, bez zastosowania ograniczenia o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o SUS, czyli bez uwzględnienia limitu 30-krotności.

W sposób jeszcze bardziej przejrzysty ustawodawca opisał to w Ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (Dz. U. 2004 Nr 116 poz. 1207), która stanowiła fundamenty pod przepisy dot. PPK:

Wysokość wpłat do PPK i PPE

Jednym z pierwszych pytań zadawanych przez pracodawców dokonujących wyboru pomiędzy PPE, a PPK jest czym różnią się oba systemy zabezpieczenia. Główną różnicę stanowi wysokość składek podstawowych, finansowanych zarówno ze środków pracownika, jak i pracodawcy. Dla przypomnienia podajemy je poniżej:

PPE

• Pracownik: dobrowolność finansowania
• Pracodawca: max 7%, nie mniej niż 3,5%, aby zwolnić zakład pracy z obowiązku przystąpienia do PPK

PPK

• Pracownik: 2% wynagrodzenia
• Pracodawca: 1,5% wynagrodzenia

Jak wyliczyć na liście płac wysokość wpłat podstawowych na PPK?

Zobaczmy na przykładzie:

Wynagrodzenie pracownika składa się z następujących elementów:

• Wynagrodzenie zasadnicze pracownika: 2800,00 zł brutto
• Premia sprzedażowa: 200,00 zł brutto
• Abonament medyczny finansowany przez pracodawcę: 35,00 zł brutto
• Wynagrodzenie chorobowe: 348,00 zł brutto

Razem wynagrodzenie brutto: 2800 + 200 + 35 + 348,00 = 3383,00 zł

Podstawa emerytalno-rentowa: 2800 + 200 + 35 = 3035 zł

Wpłata podstawowa pracodawcy na PPK w wysokości 1,5% „wynagrodzenia” wynosi: 3035,00 * 1,5% = 45,53 zł

Wpłata podstawowa pracownika na PPK w wysokości 2% „wynagrodzenia” wynosi: 3035,00 * 2% = 60,70 zł

Kiedy wpłata finansowana przez pracodawcę stanowi przychód dla pracownika?

Na gruncie przepisów podatkowych należy wskazać, że stosownie do postanowień art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1509, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą PIT”, przychodami (…) są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Pracodawca dokonuje wpłaty do PPK w tym samym miesiącu, w którym naliczył wpłatę
2250,00	Brutto
219,60	Ubezpieczenie emerytalne pracownik 9,76%
33,75	Ubezpieczenie rentowe pracownik 1,5%
55,13	Ubezpieczenie chorobowe pracownik 2,45%
308,48	Suma składek pracownika 13,71%
45,00	Wpłata PPK pracownik 2%
1941,52	Podstawa ubezpieczenia zdrowotnego
250,00	Koszty uzyskania przychodu
1725,00	Podstawa opodatkowania (brutto + PPK pracodawcy – suma składek ZUS pracownika)
17	% podatku
249,49	Podatek naliczony
174,74	Ubezpieczenie zdrowotne pobrane 9%
150,47	Ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku 7,75%
43,76	Kwota wolna
99,00	Zaliczka do US
1622,78	Netto
219,60	Ubezpieczenie emerytalne pracodawca 9,76%
146,25	Ubezpieczenie rentowe pracodawca 6,5%
37,58	Ubezpieczenie wypadkowe pracodawca 1,67%
55,13	Fundusz Pracy 2,45%
2,25	FGŚP 0,1%
460,81	Suma składek pracodawcy 20,48%
769,29	Składki ZUS razem
33,75	Wpłata PPK pracodawca 1,5%
2744,56	Całkowity koszt wynagrodzenia

Wpłaty podstawowe i dodatkowe, dokonywane przez podmiot zatrudniający, finansowane z jego środków na rachunek Pracownika, czy to w pracowniczym planie kapitałowym czy też w pracowniczym programie emerytalnym, stanowią dla pracownika przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy PIT, w związku z otrzymaniem nieodpłatnego świadczenia. Oznacza to, że przychód pracownika z tytułu otrzymania nieodpłatnego świadczenia w związku z jego uczestnictwem w PPK powstaje w miesiącu, w którym podmiot zatrudniający dokonał wpłat (sfinansowanych z jego środków) na rachunek pracownika w PPK lub odpowiednio w PPE.

Co do zasady, wpłaty na rachunek pracownika w PPK powinny być dokonywane w terminie do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostały obliczone i pobrane (art. 28 ust. 4 ustawy o PPK).

Składki podstawowe finansowane przez pracodawcę (czy też podmiot zatrudniający) zwolnione są z obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne, zarówno po stronie pracownika, jak i pracodawcy.

Kontrowersje i wątpliwości pracodawców

Zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym przez Ministerstwo Finansów, przychód ze stosunku pracy wynikający ze sfinansowania przez podmiot zatrudniający wpłat na PPK powstaje w momencie wpłaty środków na konto pracownika w instytucji finansowej. Kwestia ta jest niezwykle kontrowersyjna, gdyż przysparza pracodawcom problemów technicznych związanych z wykazaniem przychodu na listach płac we właściwym miesiącu. Powstaje również pytanie – co w momencie, gdy należy odprowadzić podatek od PPK w przypadku osoby, której stosunek pracy ustał w miesiącu poprzednim?

W związku z powyższymi wątpliwościami Ministerstwo Finansów udzieliło wyjaśnienia, w którym potwierdziło swoje wcześniejsze stanowisko, iż samo obliczenie przez podmiot zatrudniający finansowanej przez niego wpłaty na PPK nie wywołuje dla pracownika skutku w postaci powstania przychodu, stąd jeśli wpłata na konto pracownika w PPK zrealizowania zostanie do 15-go grudnia 2019 r. za miesiąc listopad, teoretycznie przychód powstanie w miesiącu grudniu 2019 r., nie zaś w listopadzie, kiedy to kwota wpłaty została naliczona.

Co zaś w sytuacji, gdy pracownik, któremu wpłata na PPK naliczona została w listopadzie, w grudniu nie jest już pracownikiem i nie osiąga przychodu ze stosunku pracy? Ministerstwo wyjaśnia, iż jeśli w danym miesiącu płatnik nie ma możliwości pobrania podatku od przychodu ze stosunku pracy w postaci wpłat na PPK, wartość tę należy wykazać w informacji PIT-11 za rok, w którym przychód powstał.

Odnosząc się do wyżej wymienionego stanowiska MF, eksperci podatkowi stoją na stanowisku, iż jeśli wpłata na konto pracownika w PPK zostanie przekazana przez pracodawcę w tym samym miesiącu, w którym została naliczona (czyli zrealizowana np. w tym samym dniu, w którym nastąpiła wypłata wynagrodzenia ze stosunku pracy), ryzyko błędnego przypisania przychodu do miesiąca jego powstania nie występuje.

PPE w wysokości 7% “wynagrodzenia”
9000,00	Brutto
0,00	Ubezpieczenie emerytalne pracownik 9,76%
0,00	Ubezpieczenie rentowe pracownik 1,5%
220,50	Ubezpieczenie chorobowe pracownik 2,45%
220,50	Suma składek pracownika 2,45%
100,00	Dobrowolna wpłata pracownika na PPE w wysokości 100 zł
8779,50	Podstawa ubezpieczenia zdrowotnego
250,00	Koszty uzyskania przychodu
9409,50	Podstawa opodatkowania (brutto + PPE pracodawcy – suma składek ZUS pracownika)
32	% podatku
2931,20	Podatek naliczony
790,16	Ubezpieczenie zdrowotne pobrane 9%
680,41	Ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku 7,75%
0,00	Kwota wolna
2251,00	Zaliczka do US
5638,34	Netto
0,00	Ubezpieczenie emerytalne pracodawca 9,76%
0,00	Ubezpieczenie rentowe pracodawca 6,5%
150,30	Ubezpieczenie wypadkowe pracodawca 1,67%
220,50	Fundusz Pracy 2,45%
9,00	FGŚP 0,1%
379,80	Suma składek pracodawcy 4,22%
600,30	Składki ZUS razem
630,00	Wpłata PPE pracodawca 7%
10009,80	Całkowity koszt wynagrodzenia