HR-owe Koło Ratunkowe: Zasiłek wypadkowy a szkolenie BHP

Otrzymaliśmy zgłoszenie o zaistniałym wypadku przy pracy. Poszkodowany w wyniku zdarzenia pracownik przedłożył zwolnienie lekarskie na 20 dni. Zespół przeprowadzający postępowanie powypadkowe celem ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku stwierdził, że pracownik nie posiada w aktach potwierdzenia odbycia szkoleń w zakresie BHP, wstępnych i okresowych. Nie wiemy czy takie szkolenia zostały przeprowadzone. Czy ZUS może odmówić pracownikowi, który nie odbył szkoleń bhp, prawa do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego z tytułu niezdolności do pracy na skutek wypadku przy pracy?  

Warunki nabycia prawa do zasiłku wypadkowego

Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy na skutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Przysługują także wtedy, kiedy niezdolność do pracy wynika z późniejszych skutków, które zaistniały w związku ze stwierdzonym  wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową. 

Warunkiem nabycia prawa do zasiłku w razie wypadku przy pracy jest przeprowadzenie przez zespół powypadkowy powołany przez pracodawcę postępowania, które ustali okoliczności i przyczyny wypadku.

W skład tego zespołu wchodzi pracownik służby bhp lub osoba wypełniająca zadania tej służby (także zewnętrzny specjalista bhp), oraz społeczny inspektor pracy, jeśli w zakładzie pracy działa społeczna inspekcja pracy (SIP). Jeśli w zakładzie nie ma SIP, w skład zespołu powinien być powołany  przedstawiciel pracowników posiadający aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.  

Czy pracownicy administracyjno-biurowi zobowiązani są do odbywania szkoleń BHP regularnie, co 6 lat? Sprawdź aktualne przepisy >

Procedura sporządzenia protokołu powypadkowego – co HR musi wiedzieć

Zespół powypadkowy podejmuje swoje działanie niezwłocznie po otrzymaniu zawiadomienia o zaistnieniu zdarzenia, a następnie, nie później niż w terminie 14 dni do otrzymania zgłoszenia wypadku, sporządza protokół powypadkowy. W tym protokole zamieszcza swoje ustalenia dotyczące okoliczności i przyczyn wypadku, na podstawie których pracodawca, po jego otrzymaniu, podejmuje decyzję i potwierdza, czy dane zdarzenie było wypadkiem przy pracy, czy nie.   

Jakie warunki muszą być spełnione, aby zdarzenie mogło być uznane za wypadek przy pracy?

Aby zdarzenie mogło być uznane za wypadek przy pracy musi spełnić warunki określone w ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (ustawa wypadkowa)

Za wypadek przy pracy uznaje się zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, mające związek z pracą, które spowodowało u poszkodowanego uraz lub śmierć.  

Jeżeli zdarzenie zostanie uznane za wypadek przy pracy, pracownikowi za okres zwolnienia lekarskiego będącego jego następstwem, będzie przysługiwał zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego. Przysługuje on bez okresu wyczekiwania, niezależnie od okresu podlegania ubezpieczeniu, od pierwszego dnia niezdolności do pracy. Wysokość zasiłku wypadkowego to 100% podstawy wymiaru, ustalonej na zasadach określonych w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia chorobowego w razie choroby i macierzyństwa (tzw. ustawa zasiłkowa).   

Pobierz bezpłatny e-book “Szkolenie pracowników w dziedzinie BHP” i zdobądź kompleksową wiedzę o obowiązkach pracownika i pracodawcy w zakresie szkoleń bezpieczeństwa i higieny pracy >

Brak prawa do zasiłku wypadkowego. Lista wyłączeń!

Ustawa wypadkowa określa sytuacje, w których prawo do zasiłku jest wyłączone. Stanie się tak, jeżeli wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, lub ubezpieczony, będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku. Prawo do zasiłku nie będzie przysługiwało także, jeżeli w razie uzasadnionego podejrzenia o znajdowanie się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających czy substancji psychotropowych, ubezpieczony odmówi poddania się badaniu na ich obecność, do czego jest zobowiązany. 

Dodatkowo w ustawie wskazano kiedy ZUS, w drodze decyzji, może odmówić przyznania prawa do świadczenia wypadkowego. Stanie się tak w przypadku kiedy: 

• nie zostanie przedstawiony protokół powypadkowy (lub karta wypadku w przypadku ubezpieczonego nie będącego pracownikiem), 
• zdarzenie nie zostanie uznane w protokole powypadkowym lub kacie wypadku za wypadek przy pracy, 
• protokół powypadkowy lub karta wypadku zawierają stwierdzenia bezpodstawne.  

Jak widać wśród okoliczności powodujących utratę prawa do zasiłku nie znalazł się brak wymaganych szkoleń bhp. Oznacza to, że taka sytuacja nie wpłynie na prawo pracownika do zasiłku wypadkowego, jeżeli wszystkie inne warunki zostały spełnione, zdarzenie zostało uznane za wypadek przy pracy i nie wystąpiły wcześniej opisane przesłanki do  odmowy przyznania świadczenia. 

Obowiązki pracodawcy związane ze szkoleniem pracowników w zakresie BHP

Należy jednak pamiętać, że pracodawca nie może dopuścić do pracy osoby, która nie posiada wymaganych kwalifikacji lub umiejętności a także znajomości przepisów i zasad bhp.

Pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia pracownikowi przeszkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy, a także do przeprowadzanie okresowych szkoleń w tym zakresie.

Obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz prowadzenia systematycznych szkolenie pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy znalazł się również w katalogu podstawowych obowiązków pracodawcy względem pracownika. Jednocześnie osoba, która jest odpowiedzialna za stan bezpieczeństwa i higieny pracy albo kieruje pracownikami lub innymi osobami fizycznymi, nie przestrzega przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, popełnia wykroczenie zagrożone karą grzywny od 1000 zł do 30 000 zł. 

Z kolei pracownik, zgodnie z katalogiem podstawowych obowiązków pracowniczych, jest zobowiązany m.in. znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniach i instruktażach z tego zakresu, poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym oraz wykonywać pracę zgodnie z przepisami i zasadami BHP i przepisami przeciwpożarowymi. 

Kwestie obowiązków pracownika i pracodawcy, w tym szkoleń BHP i warunków świadczenia pracy omawiamy szczegółowo i na przykładach podczas certyfikowanego kursu dla specjalistów ds. kadr i płac. Sprawdź harmonogram i zakres merytoryczny kursu >