Zmiany dotyczące wynagrodzenia i czasu pracy kierowców

W naszym kraju zmiany te wprowadziła ustawa z 26 stycznia 2022 r. (o zmianie ustawy o transporcie drogowym, ustawy o czasie pracy kierowców oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. poz. 209).

Zasadniczą zmianą jest konieczność rozliczania kierowców nie w oparciu o minimalne stawki wynagrodzenia, które obowiązują w państwie delegowania, ale według stawek identycznych jak kierowcy w tych państwach pracujący. Kluczowe znaczenie w odniesieniu do przewozów zagranicznych ma to, że kierowcy nie są traktowani jak do tej pory, tj. jako przebywający w podróży służbowej, lecz istnieje konieczność stosowania rozwiązań podatkowych i ubezpieczeniowych jakie obowiązują podczas wykonywania pracy za granicą. Szacuje się, że koszty wynagrodzeń kierowców w transporcie międzynarodowym wzrosną o co najmniej 1/3.

Oprócz zmian w wynagrodzeniach polski ustawodawca zmodyfikował też przepisy w zakresie czasu pracy kierowców do tej pory regulowane przez ustawę z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (tj. Dz.U. z 2019 r. poz. 1412 ze zm.).

Najbardziej istotne przekształcenia dotykają komunikacji miejskiej i podmiejskiej. Zmieniono znacząco zasady udzielania przerw kierowcom i ich płacowego rozliczania, a także zasady prowadzenia i przechowywania ewidencji czasu pracy kierowców. 

Już od 2 lutego br. w życie weszły przepisy związane z podróżami służbowymi i sposobem ustalania wynagrodzenia kierowców. Następnie od 1 marca br., zacznie obowiązywać reszta zmian wynikających z nowelizacji, a 29 maja 2022 r. zaczną obowiązywać nowe zasady prowadzenia ewidencji czasu pracy kierowców.

Rozliczenie wynagrodzenia kierowcy w transporcie międzynarodowym – Pakiet Mobilności 2022

Skutki zmian przepisów a wynagrodzenia kierowców w transporcie międzynarodowym

Wprowadzone zmiany w przepisach będą miały swoje konsekwencje w postaci rewolucji w wynagrodzeniach kierowców. Nowe regulacje skasowały znaczące składniki płacowe o dużej wysokości wynikające z podróży służbowych (dieta i ryczałt za nocleg), które były nieopodatkowane i nie podlegały ZUS. Ponadto firmy transportowe stanęły przed koniecznością zapewnienia swoim kierowcom takiego wynagrodzenia, jakie obowiązuje w danym kraju UE, do którego będą delegowani.

Ponieważ jednocześnie w tej grupie pracowników mamy do czynienia z przewagą popytu nad podażą (braki kadrowe) istnieje ryzyko wystąpienia presji płacowej na tym tle. Właściciele i zarządy firm muszą postanowić czy podnieść kierowcom wynagrodzenie zasadnicze, czy może wprowadzić specjalne dodatki do wyjazdów zagranicznych, które wyrównają różnice w płacy naliczanej w kraju delegowania zgodnie z nowymi przepisami, bądź te różnice zniwelować poprzez wprowadzenie premii. Ogromnym problemem jest także kwestia rozliczania pobytu za granicą w przypadku tych kierowców, którzy będąc w tracie w ciągu jednej doby przebywają w kilku różnych państwach UE. W każdym z nich stawki wynagrodzenia są inne. Na razie brak w tej sprawie wskazówek Ministerstwa Finansów i ZUS. 

HR-owe Koło Ratunkowe: Odmowa wykonania polecenia służbowego

Nowe regulacje ewidencji czasu pracy kierowców

Według nowych przepisów zmiany w prowadzeniu ewidencji czasu pracy obowiązują od 29 maja 2022 r. Zatem ewidencja za dni od 1 do 29 maja powinna być prowadzona na starych zasadach, a dopiero za 3 ostatnie dni zgodnie z nowymi regulacjami. 

Ewidencja czasu pracy po zmianach powinna zawierać informacje o:

• liczbie przepracowanych godzin (godzinie rozpoczęcia i zakończenia pracy), 
• liczbie godzin przepracowanych w porze nocnej, 
• liczbie godzin nadliczbowych, 
• dniach wolnych od pracy (wraz z tytułem ich udzielenia),
• liczbie godzin dyżuru oraz godzinie rozpoczęcia i zakończenia dyżuru, ze wskazaniem, czy jest dyżur domowy, 
• rodzaju i wymiarze zwolnień od pracy, 
• rodzaju i wymiarze innych usprawiedliwionych nieobecności w pracy, 
• wymiarze nieusprawiedliwionych nieobecności w pracy. 

Nowe przepisy ujednoliciły standard wyglądu ewidencji czasu pracy kierowców, definiując ją jako rejestr tworzony w oparciu o analizy danych źródłowych. Do lamusa odchodzą zapisy na wykresówkach, wydruki lub pliki z karty kierowcy i tachografu, a także czy inne dokumenty (np. w postaci karty drogowej).

Zasada, że kierowcy zatrudnieni w oparciu o zadaniowy system czasu pracy, którzy otrzymują ryczałt za godziny nadliczbowe, czy pracę nocną nie podlegają ewidencjonowaniu godzin pracy, została utrzymana. Pracodawcy, u których występuje zadaniowy system czasu pracy zostali zobowiązani są do prowadzenia indywidualnych kart ewidencji nieobecności pracownika z wyszczególnieniem jej rodzaju i wymiaru.

Znacząco wydłużył się okres przechowywania ewidencji czasu pracy z 3 do 10 lat. W praktyce oznacza to, że jeżeli kierowca pracował w firmie w oparciu o umowę o prace 10 lat, jego dokumentacja musi być przechowywana 20 lat, zgodnie z przepisami kodeksu pracy odnośnie przechowywania dokumentacji pracowniczej.

10 lat przechowywania dokumentacji kierowcy będzie liczone po upływie okresu objętego ewidencją, tj. po upływie miesiąca. W związku z tym wystąpi konieczność podziału dokumentacji na dwie części – jedną przechowywaną zgodnie z zasadami ogólnymi Kodeksu pracy i drugą, którą będą stanowiły same karty ewidencji czasu pracy.

Inne ważne zmiany w ustawie o czasie pracy kierowców 

W świetle nowych przepisów wynagrodzenie kierowców nie może zawiewać składników, które uzależniają je od liczby przejechanych kilometrów, szybkości dostawy lub miary transportowanego ładunku, jeśli może to stanowić zagrożenie bezpieczeństwa drogowego, bądź zachęcać do obchodzenia obowiązujących regulacji (rozporządzenie WE nr 561/2006). 

Obowiązki te dotyczą także kierowców samozatrudnionych, przy czym ustawa pod pojęciem kierowcy samozatrudnionego uznaje też kierowcę realizującego zlecenia przewozowe na podstawie umów cywilnoprawnych.