HR Detektywi #110: Nowe limity dla pracujących emerytów, ważne zmiany w minimalnym wynagrodzeniu i orzeczeniach lekarskich

News 1: Od 1 września zmieniają się limity dla dorabiających emerytów  

Osoby uprawnione do emerytury lub renty często podejmują zatrudnienie, aby uzupełnić swój domowy budżet. Jednak jeżeli robi to osoba, która nie osiągnęła powszechnego wieku emerytalnego (tzw. „wcześniejsza” emerytura) musi się liczyć z ograniczeniami w osiąganych dochodach. Oczywiście nie istnieje żaden zakaz zarabiania powyżej określonej kwoty, ale przekroczenie wyznaczonego ustawowo limitu może spowodować ograniczenie lub zawieszenie pobieranego z ZUS świadczenia.  

Do ograniczenia emerytury lub renty dojdzie jeżeli przychód brutto świadczeniobiorcy przekroczy 70% przeciętnego wynagrodzenia za ostatni kwartał ogłoszonego przez Prezesa GUS. Jeżeli przychód przekroczy 130% przeciętnego wynagrodzenia emerytura lub renta ulegnie zawieszeniu.  

GUS opublikował dane dotyczące przeciętnego wynagrodzenia w II kwartale b.r. Wyniosło ono 8038,41 zł brutto. To oznacza że progi ograniczeń dla dorabiających emerytów i rencistów wyniosą odpowiednio: 

• 5626,90 zł – 70% wynagrodzenia  – zmniejszenie świadczenia 
• 10 450 zł  – 130% wynagrodzenia – zawieszenie świadczenia 

Kwoty te będą obowiązywały w okresie od 1 września do 30 listopada 2024 r.  

Po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego (kobieta 60 lat, mężczyzna 65 lat) można już zarabiać bez ograniczeń, bez obawy o utratę części lub całości świadczenia. Ograniczenia w zarobkach nie dotyczą także niektórych grup rencistów. Są to np. osoby pobierające rentę dla inwalidów wojennych lub wojskowych oraz osoby pobierające rentę rodzinną. 

News 2: Jest projekt nowej ustawy o minimalnym wynagrodzeniu. Ważne zmiany dla zleceniobiorców!

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt ustawy o minimalnym wynagrodzeniu. Ma on na celu wdrożenie do polskiego systemu prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 19 października 2022 r. w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej. Jak czytamy na stronach rządowego serwisu, celem dyrektywy jest poprawa warunków życia i pracy w Unii Europejskiej, a w szczególności zmniejszenia się nierówności płacowych. Dyrektywa obliguje państwa członkowskie, w których obowiązują ustawowe wynagrodzenia minimalne do ustanowienia procedur służących do ustalania i aktualizowania tych wynagrodzeń. Czas przewidziany na wdrożenie to 15 listopada b.r. 

Część zapisów projektu nowej ustawy stanowi powtórzenie tego, co zawiera aktualnie obowiązująca ustawa o minimalnym wynagrodzeniu. Tak, jak dotychczas wysokość minimalnego wynagrodzenia ma być negocjowana w ramach Rady Dialogu Społecznego po przedstawieniu propozycji stawek minimalnego wynagrodzenia dla pracowników i zleceniobiorców przez Radę Ministrów. Jeżeli RDS nie uzgodni wspólnego stanowiska w terminie 30 dni od otrzymania propozycji, decyzja zostanie podjęta przez rząd w drodze rozporządzenia. Utrzymane zostały także przepisy dotyczące częstotliwości aktualizacji wynagrodzenia minimalnego w zależności od wskaźnika wzrostu cen.  

Emocje wzbudziła informacja o wysokości orientacyjnej wartości referencyjnej  stosowanej co corocznej oceny wysokości minimalnego wynagrodzenia. Została ona ustalona na poziomie 55% prognozowanej wysokości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej zawartej w ustawie budżetowej. 

W projekcie zaproponowano, aby aktualizacja minimalnego wynagrodzenia następowała nie rzadziej niż raz na 4 lata. Podstawą do aktualizacji miałyby być następujące kryteria: 

a) siła nabywcza minimalnego wynagrodzenia za pracę, z uwzględnieniem kosztów utrzymania, 
b) ogólny poziom wynagrodzeń i ich rozkład, 
c) stopa wzrostu wynagrodzeń, 
d) długoterminowe krajowe poziomy produktywności i ich zmiany, 
e) relacja minimalnego wynagrodzenia za pracę do przeciętnego wynagrodzenia. 

Aktualizacji miałaby dokonywać Rada Ministrów biorąc pod uwagę stanowiska lub opinie otrzymane od pracodawców i pracowników RDS. Co 2 lata przekazywane będą do Komisji Europejskiej następujące dane i informacje:

• poziom minimalnego wynagrodzenia za pracę,
• odsetek pracowników objętych minimalnym wynagrodzeniem za pracę,
• opis istniejących zróżnicowanych stawek i odliczeń,
• powody wprowadzenia zróżnicowanych stawek i odliczeń,
• odsetek pracowników objętych zróżnicowanymi stawkami, w miarę dostępności danych. 

Dane i informacje powinny być zagregowane według płci, wieku, niepełnosprawności, wielkości przedsiębiorstwa i sektora działalności.   

Nowym rozwiązaniem miałoby być wprowadzenie wynagrodzenia minimalnego jako wynagrodzenia zasadniczego. W obecnym stanie prawnym do wynagrodzenia minimalnego wlicza się niemal wszystkie składniki wynagrodzenia, z wyłączeniem: wynagrodzeń i dodatków za nadgodziny, dodatków za pracę w porze nocnej, nagród jubileuszowych, odpraw emerytalno-rentowych, dodatków stażowych, dodatków za pracę w warunkach szkodliwych. 

Projekt przewiduje zmiany w zakresie minimalnej stawki godzinowej dla zleceniobiorców. Dotyczyłby one terminu wypłaty wynagrodzenia minimalnego, podwyższenia kar za zaniżanie wynagrodzenia oraz wprowadzenia kar za niewypłacanie wynagrodzenia zgodnie ze stawką minimalną.  

Inne zmiany proponowane w związku z nowymi regulacjami dotyczącymi minimalnego wynagrodzenia to m.in.: nałożenie na pracodawcę obowiązku wypłaty odsetek za opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia (o czym pisaliśmy już we wcześniejszych publikacjach) czy podwyższenie kar grzywny za wykroczenia przeciwko prawom pracownika (od 1,5 do 45 tys. zł). Tu modyfikacji uległby kodeks pracy. Z kolei w kodeksie karnym miałoby się pojawić nowe przestępstwo przeciwko prawom pracownika – niewypłacanie wynagrodzenia przez okres co najmniej 3 miesięcy, zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch.  

Źródło: www.gov.pl  

News 3: Zmiany w orzekaniu dla celów ustalania praw do świadczeń z ubezpieczeń społecznych 

Orzeczenia lekarskie wydawane przez lekarzy orzeczników i komisje lekarskie w ZUS są podstawą do ustalania uprawnień do świadczeń takich, jak np. renty z tytułu niezdolności do pracy, renty socjalne, dodatki pielęgnacyjne. Lekarze orzecznicy weryfikują także prawidłowość orzekania o czasowej niezdolności do pracy i wystawiania zwolnień lekarskich. Sposób w jaki obecnie funkcjonuje system orzecznictwa lekarskiego nie przystaje do aktualnej sytuacji na rynku. Problem dotyczy zakresu działania ZUS, realiów rynku medycznego, rynku pracy czy oczekiwań społecznych. Nie bez znacznie są również plany wprowadzeni zmian w wypłacie zasiłku chorobowego, który miałby być wypłacany pracownikom już od pierwszego dnia niezdolności do pracy wciągu roku, a nie jak obecnie po 33 lub 14 dniach choroby.    

Pojawił się projekt zmian w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych który ma na celu kompleksową reformę systemu orzecznictwa lekarskiego. Jego podstawowe cele to: 

• stworzenie jednolitej kompleksowej regulacji wykonywania przez ZUS zadań z zakresu orzecznictwa lekarskiego dla celów ustalania praw do świadczeń z ubezpieczeń społecznych m.in. poprzez wprowadzenie jednolitych zasad  i trybu wydawania orzeczeń oraz kontroli orzekania o czasowej niezdolności do pracy  
• stworzenie regulacji postępowania orzeczniczego, która gwarantowałaby szybkie, sprawne i terminowe wydanie orzeczenia 
• stworzenie warunków do zapewnienia pełnej obsady kadrowej orzecznictwa lekarskiego w ZUS m.in. poprzez zmiany zasad zatrudniania i wynagradzania  oraz wymaganych kwalifikacji lekarzy, wprowadzenie elastycznych form współpracy z orzecznikami (poza głównym lekarzem orzecznikiem, naczelnym lekarzem ZUS oraz lekarzami inspektorami nadzoru orzecznictwa lekarskiego  którzy będą zatrudnienia wyłącznie na podstawie stosunku pracy). 
• zapewnienie optymalnego wykorzystania kadry orzeczniczej ZUS, poprzez zmiany w strukturze organizacyjnej orzecznictwa m.in. utworzenie centów orzeczniczych które obejmowałyby właściwość jednego lub większej liczby oddziałów ZUS.  Pozwoli to na skupienie większej liczby lekarzy  i specjalistów orzekających na jednym obszarze. Dodatkowo lekarz orzecznik miałby być wspierany przez asystenta medycznego, który wykonywałby czynności techniczne i administracyjne, Tym samym lekarz mógłby się skupić na kwestiach merytorycznych. Kolejna zmian to wprowadzenie jednoosobowego orzekania zarówno pierwszej jak i drugiej instancji.   

Zwierzchnictwo nad orzecznictwem sprawowałby Prezes ZUS za pośrednictwem Naczelnego Lekarza ZUS. Celem takiego rozwiązania jest m.in. zapewnienie prawidłowości ustaleń orzeczniczych dokonywanych przez lekarzy orzeczników i specjalistów wykonujących samodzielne zawody medyczne, ujednolicenie stosowania zasad orzecznictwa we wszystkich rodzajach spraw, eliminowanie wadliwych orzeczeń wydanych przez lekarzy orzeczników lub specjalistów wykonujących samodzielne zawody medyczne. 

Źródło: www.gov.pl