Rewolucyjne zmiany w kodeksie pracy: Nowe zasady obliczania stażu pracy od 2026 roku

Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami prawa pracy, do okresu zatrudnienia, który warunkuje uprawnienia pracownicze, wlicza się głównie okresy przepracowane na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Oprócz tego, do okresu zatrudnienia niezbędnego do nabycia uprawnień pracowniczych, uwzględnia się również inne okresy, które nie są formalnie uznawane za okresy zatrudnienia, lecz są wliczane do stażu pracy na mocy specjalnych przepisów. Do takich okresów należą m.in. służba w określonych jednostkach mundurowych, odbywanie czynnej służby wojskowej przez żołnierzy niezawodowych oraz służba zastępcza, wykonywanie mandatu posła, posła do Parlamentu Europejskiego lub senatora, a także okresy pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Planowane zmiany w Kodeksie Pracy

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks Pracy z dnia 4 lipca 2024 roku, opublikowany 11 lipca 2024 roku, przewiduje istotne zmiany w sposobie obliczania stażu pracy dla ustalania uprawnień pracowniczych. Wśród proponowanych zmian znajduje się m.in. zwiększenie liczby dni urlopu wypoczynkowego, przyznawanie nagród jubileuszowych oraz dodatków stażowych.

Największa zmiana dotyczy poszerzenia katalogu form aktywności zarobkowych wliczanych do stażu pracy. Nowe przepisy uwzględniają okresy prowadzenia przez osobę fizyczną działalności pozarolniczej oraz okresy współpracy z osobą prowadzącą taką działalność, pod warunkiem opłacenia składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe.

Szczegółowe zmiany według projektu ustawy

Zgodnie z projektem ustawy, do okresów zatrudnienia będą wliczane m.in.:

• Wykonywanie umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług przez osobę fizyczną.
• Wykonywanie umowy agencyjnej przez osobę fizyczną.
• Współpraca z osobami wymienionymi w pkt 1 i 2.
• Członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych, o ile podlegano w tym czasie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu.

Wyjątkowo, do okresów zatrudnienia wliczane będą także okresy działalności zawodowej, w których osoba fizyczna nie podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu na mocy odrębnych przepisów (np. beneficjenci ulgi na start, ulgi dla uczniów szkół ponadpodstawowych lub studentów do ukończenia 26. roku życia).

Konsekwencje proponowanych zmian dla pracodawców

Według projektu ustawy, rozszerzony katalog okresów wliczanych do stażu pracy ma być uwzględniany przez pracodawców zarówno przy obliczaniu ogólnego, jak i zakładowego stażu pracy.

Zakładowy staż pracy, czyli okres zatrudnienia u konkretnego pracodawcy, wpływa m.in. na długość okresu wypowiedzenia oraz dodatkowe świadczenia uzależnione od stażu pracy w danym zakładzie pracy. Z kolei ogólny staż pracy, obejmujący łączny czas pracy u wszystkich pracodawców, jest brany pod uwagę przy obliczaniu wymiaru urlopu wypoczynkowego oraz przyznawaniu prawa do urlopu wychowawczego.

Nowelizacja Kodeksu pracy ma wejść w życie 1 stycznia 2026 roku. Oznacza to, że wszystkie nowe uprawnienia pracownicze związane z nowym sposobem obliczania stażu pracy będą obowiązywać od tego dnia. Jednakże poszerzony katalog okresów stażu nie będzie wliczany do stażu pracy wymaganego od kandydatów na określone stanowiska w rozpoczętych i niezakończonych przed tym terminem procesach rekrutacyjnych.