HR Detektyw #56 Monitoring nowości i zmian

HR detektywa możesz również odsłuchać w formie podcastu.

W formacie wideo, zapraszam na mój kanał na YouTube – Subskrybuj, aby otrzymywać najnowsze informacje!

News 1 – Zniesienie obowiązku noszenia maseczek

Choć pandemia wirusa Sars-Cov-2 trwa nadal, to decyzją Ministra Zdrowia, od 28 marca, czyli po upływie 24 miesięcy i 12 dni weszły w życie zmiany w ograniczeniach w związku z koronawirusem wprowadzone rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 25 marca 2022 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.

Zniesiony został obowiązek noszenia maseczek w sklepach, hotelach, punktach usługowych, czy też w restauracjach. Pracownicy tych punktów nie są już zobowiązani do stosowania osłony ust i nosa. Dotychczasowy obowiązek zastąpiony został rekomendacją. Zniesienie nie dotyczy podmiotów leczniczych oraz aptek. Rząd zdecydował też o rezygnacji z instytucji izolacji i kwarantanny dla współdomowników oraz kwarantanny po przyjeździe do Polski. Osoby z wykrytym wirusem otrzymają zwolnienia lekarskie.

News 2 – Tarcza Antyputinowska, czyli zmiany w podatku dochodowym od osób fizycznych

Ministerstwo Finansów skierowało do szerokich konsultacji społecznych projekt obniżki podatków z 17% na 12%. Obniżona stawka podatku dochodowego od osób fizycznych ma dotyczyć pierwszego progu skali podatkowej, czyli dochodów do 120 000 zł osiąganych zarówno przez pracowników i zleceniobiorców, jak i emerytów, rencistów i przedsiębiorców. Zdaniem przedstawicieli rządu, wdrożenie zmian w systemie podatkowym jest możliwe w tak szybkim tempie i w trakcie trwania roku podatkowego z uwagi na to, że zmiany te są dla podatników neutralne lub korzystne, co pozostaje w zgodzie z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego.

Wśród pozostałych zmian zapowiadana jest możliwość pomniejszania podstawy opodatkowania o zapłacone składki zdrowotne do określonego limitu dla przedsiębiorców rozliczających się na podstawie podatku liniowego, ryczałtu i karty podatkowej. Ulga dla klasy średniej postawiona została do likwidacji, jednak z uwzględnieniem pewnego warunku. W sytuacji osób, u których rozliczenie z ulgą okaże się bardziej opłacalne, niż rozliczenie według nowego mechanizmu, będzie możliwość rozliczenia podatku za 2022 r. na wcześniejszych zasadach (z tzw. ulgą dla klasy średniej). Podatnicy mający kilka różnych źródeł dochodu równocześnie, np. kilka umów o prace, umowę o pracę i dwie umowy zlecania lub też łączą pracę z emeryturą, będą mogli upoważnić nawet trzech płatników (pracodawców, zleceniodawców, ZUS) do zmniejszania zaliczek na PIT o kwotę wynosząca 3600 zł. Dzięki projektowanym rozwiązaniom wieloetatowcy będą mogli w pełni korzystać z kwoty wolnej już na etapie zaliczek na podatek.

Proponowane przez resort finansów zmiany omówiłam szczegółowo na blogu – zapraszam Cię do lektury oraz pobrania e-booka “OD BRUTTO DO NETTO Z TYTUŁU UMOWY O PRACĘ OD 1 STYCZNIA 2022 ROKU”, czyli eksperckiego opracowania implikacji wywołanych zmianą systemu podatkowego w kontekście wyliczania wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę.

News 3 – Stosowanie algorytmów cyfrowych w miejscu pracy – projekt zmian w Kodeksie pracy

Algorytmizacja środowiska pracy to nic innego, jak opracowywanie wskaźnikami wydajności obszaru ocen pracowniczych. Oznacza to w szczególności wpływ algorytmów na decyzje, które są podejmowane odnośnie warunków pracy, płacy, dostępu do zatrudnienia i jego utrzymania czy profilowania pracowników. Temat ten stanowił przedmiot projektowanych zmian w Kodeksie pracy omówionych podczas posiedzenia podkomisji stałej ds. regulacji prawnych dotyczących algorytmów cyfrowych.

Efektem projektowanej nowelizacji Kodeksu pracy ma być powstanie nowego obowiązku po stronie pracodawców polegającego na udzieleniu na wniosek związków zawodowych informacji dot. parametrów, zasad i instrukcji, na których opierają się algorytmy lub systemy sztucznej inteligencji, które mają wpływ na podejmowanie decyzji względem warunków pracy, dostępu do zatrudnienia i jego utrzymania oraz jego profilowania.

Uregulowanie stosowania algorytmów w miejscu pracy poddane zostanie dalszym konsultacjom społecznym. O wszelkich zmianach w tej kwestii nasi HR Detektywi będą na bieżąco informować!

News 4 – Równe prawa w miejscu pracy – prace legislacyjne na finiszu

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, który jest przełożeniem na grunt polskiego prawa pracy postanowień dwóch dyrektyw UE dot. wzmocnienia stosowania zasady równości płacy za tą samą pracę, a także zrównania wartości pracy kobiet i mężczyzn poprzez zwiększoną transparentność wynagrodzeń wchodzi w decydujący etap prac legislacyjnych.

Celem unijnych regulacji jest poprawa warunków pracy poprzez ustanowienie minimalnych praw mających zastosowanie do każdego pracownika w Unii Europejskiej, a także osiągnięcie równości kobiet i mężczyzn pod względem szans na rynku pracy i traktowania w miejscu pracy poprzez ułatwienie pracownikom będącym rodzicami lub opiekunami godzenia życia zawodowego z życiem rodzinnym. Szerzej o tym projekcie pisałam na moim blogu już w lutym. Przypomnijmy, że wśród najszerzej komentowanych w opinii publicznej postulatów znajdują się m.in.:

• propozycja wydłużenia z 4. do 8. roku życia dziecka okresu do ukończenia którego pracodawca będzie mógł polecić pracownikowi – tylko za jego zgodą – pracę w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej, zatrudniać w systemie przerywanego czasu pracy oraz delegować poza stałe miejsce pracy,
• dodatkowy urlop opiekuńczy w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej krewnym, bez zachowania prawa do wynagrodzenia;
• zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem – w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym. Pracownik zachowa za ten czas prawo do 50% wynagrodzenia obliczanego jak wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego;
• obowiązek uzasadnienia wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony, konsultacji związkowej oraz możliwości ubiegania się o przywrócenie do pracy – także w przypadku zawarcia umowy o pracę na czas określony.

W opinii wyrażonej na etapie konsultacji społecznych Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej przedstawili stanowisko, w którym krytycznie odnoszą się do propozycji nowego obowiązku, zgodnie z którym pracodawca, już na etapie zawierania umowy o pracę na okres próbny przewidywałby, czy przedłuży zatrudnienie z pracownikiem, informując go jednocześnie, na podstawie jakiej umowy i na jaki okres tego dokona. Z taką samą, krytyczną opinią, spotkał się pomysł informowania pracownika o liczbie szkoleń, które pracodawca przewidział dla niego w danym roku kalendarzowym. Trudno nie zgodzić się z opinią przedstawioną przez najstarszą i największą organizacją pracodawców w Polsce. Biorąc pod uwagę zmienność sytuacji gospodarczej i geopolitycznej w ciągu ostatnich kilku lat, spełnienie tego obowiązku może okazać się po prostu niemożliwe. O postępie prac nad nowelizacją Kodeksu pracy będziemy informować!

News 5 – Interpelacja poselska w sprawie wiadomości służbowych wysyłanych poza godzinami pracy

W interpelacji poselskiej nr 31956 do ministra rodziny i polityki społecznej w sprawie wiadomości służbowych wysyłanych poza godzinami pracy poseł Artur Szałabawka pyta o plany resortu rodziny dot. wprowadzenia regulacji, mających zapewnić równowagę pomiędzy pracą, a życiem prywatnym. Przesłanką pytania była instytucja pracy zdalnej, w kontekście epidemii koronawirusa oraz problematyka nadużywania przez pracodawców stosowania środków łączności w postaci poczty elektronicznej i kontaktu telefonicznego poza godzinami pracy względem pracowników.

Otrzymanie takiej wiadomości po godzinach pracy jest wyrazem presji wywieranej przez przełożonego i prowadzi do stresu, a w dłuższej perspektywie wypalenia zawodowego.

Interpelacja nr 31956 do ministra rodziny i polityki społecznej w sprawie wiadomości służbowych wysyłanych poza godzinami pracy

W odpowiedzi z dnia 22 marca 2022 r., minister Marlena Maląg przypomina, że instytucja polecenia pracy zdalnej obowiązuje tymczasowo, w związku z wystąpieniem stanu epidemii i może być stosowana tylko przez okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz przez okres 3 miesięcy po ich odwołaniu. 

Pani Minister informuje również o fakcie, że przygotowany został projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (UD318), mający na celu wprowadzenie pracy zdalnej na stałe do Kodeksu pracy. W dniu 20 stycznia br. projekt został przyjęty przez Stały Komitet Rady Ministrów, który rekomendował go Radzie Ministrów. Obecnie projekt jest przedmiotem prac Komisji Prawniczej. Po przyjęciu projektu przez Radę Ministrów, zostanie on skierowany do prac parlamentarnych. Szef resortu rodziny podnosi również, że w świetle przepisów Kodeksu pracy pracownik jest obowiązany pozostawać w dyspozycji pracodawcy tylko w czasie pracy, tj. w godzinach pracy wynikających z jego rozkładu czasu pracy. Poza takimi godzinami pracy, pracodawca może polecić pracownikowi wyłącznie pracę nadliczbową albo zobowiązać pracownika do pełnienia dyżuru, z uwzględnieniem wymaganych przepisami Kodeksu pracy okresów odpoczynku dobowego i tygodniowego pracownika. Ponadto, zarówno wykonywanie pracy nadliczbowej, jak i pełnienie dyżuru (z wyjątkiem dyżuru domowego) podlega rekompensacie.

Szefowa resortu rodziny przypomina również, że pracownik nie pozostając w dyspozycji pracodawcy w ramach godzin pracy wynikających z jego rozkładu czasu pracy, pracy nadliczbowej bądź dyżuru, nie ma obowiązku pozostawania w kontakcie z pracodawcą, w tym za pośrednictwem różnego rodzaju środków komunikacji elektronicznej, w celu wykonywania pracy, stąd zmiana przepisów Kodeksu pracy o czasie pracy w kierunku postulowanym w interpelacji nie wydaje się konieczna.

News 6 – Wymóg bezpośredniego wjazdu usunięty

26 marca 2022 r. opublikowano w Dzienniku Ustaw (poz. 682) treść ustawy z dnia 23 marca 2022 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, na mocy której usunięto z zapisów tzw. specustawy ukraińskiej wymóg bezpośredniego wjazdu obywateli ukrainy na terytorium Polski przez granicę polsko-ukraińską. Dzięki temu uproszczone procedury legalizacji pobytu i pracy, a także dostęp do świadczeń socjalnych obejmie wszystkie osoby uciekające przed wojną w Ukrainie.

Tego samego dnia opublikowano również nowelizację (Dziennik Ustaw 2022, poz. 683), która umocowała ewidencję pozwalającą władzom polskim na przekazanie stronie ukraińskiej informacji co do losów małoletnich obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Polski bez opieki osób sprawujących faktyczną pieczę nad nimi, oraz małoletnich obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium RP i przed przybyciem byli umieszczeni w pieczy zastępczej na terytorium Ukrainy.

Trzeci akt prawny stanowi ustawa z dnia 23 marca 2022 r. o szczególnych regulacjach w zakresie transportu i gospodarki morskiej w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy (Dziennik Ustaw poz. 684). W kontekście interesującego nas prawa pracy, dopuszcza ona wydłużenie czasu pracy obsady pociągu przewożącego osoby poszkodowane w wyniku konfliktu zbrojnego na terytorium Ukrainy.

Wszystkie trzy ustawy weszły w życie z mocą wsteczną, od 24 lutego 2022 r.