HR-owe Koło Ratunkowe: W marcu przestawiamy zagarek! Jak rozliczyć czas pracy przy zmianie czasu zimowego na czas letni? Zmiana czasu a wynagrodzenie za pracę w nocy. 

Kiedy nastąpi zmiana czasu z zimowego na letni?

W ostatni weekend marca, czyli w nocy z 29 na 30 marca, z soboty na niedzielę, nastąpi zmiana czasu z zimowego na letni. Tym razem przesuniemy wskazówki zegarków do przodu, z godziny 2 na godzinę 3. To oznacza, że będziemy spać o godzinę krócej. Tylko czy wszyscy będą spać? Jak mówi przysłowie ktoś nie śpi, aby spać mógł ktoś…

Wymiar czasu pracy w marcu 2025 roku dla jednomiesięcznego okresu rozliczeniowego – wyliczenie

(40 godz. x 4 tyg.) + (8 godz. x 1 dni) = 168 godzin (21 dni roboczych)

Ile wynosi dodatek za pracę w nocy w marcu 2025 roku – wyliczenie

4666 zł / 168h x 20% = 5,55 zł 

Jak zmiana czasu zimowego na letni wpływa na pracę w porze nocnej?

Czy pracodawca powinien zapłacić wynagrodzenie za niedopracowaną godzinę? Czy pracownikowi można zwiększyć czas pracy?

Zajmiemy się zatem tymi, którzy spać nie będą. Zmiana czasu wpłynie bowiem na rozliczenie czasu pracy pracowników, którym zaplanowano pracę na nocnej zmianie. Takie osoby na skutek przesunięcia godzin przepracują o jedną godzinę mniej. Czy pracodawca powinien zapłacić za tę niedopracowaną godzinę, czy może powinien ją doplanować w grafiku?  

Planowanie harmonogramu pracy. O czym musisz wiedzieć, gdy zmienia się czas zimowy na czas letni?

Przy planowaniu harmonogram pracodawca powinien pilnować zasad wynikających z przepisów o czasie pracy. Przede wszystkim musi brać pod uwagę normy czasu pracy obowiązujące pracownika oraz ustalony w oparciu o te normy wymiar czasu pracy uzgodniony w umowie o pracę. W harmonogramie pracownika powinna się zatem znaleźć odpowiednia do norm i wymiaru czasu pracy liczba godzin, za które otrzyma wynikające z umowy wynagrodzenie. Nie planuje się zatem liczby godzin przekraczającej normy i wymiar czasu pracy, należy również zwracać uwagę aby godzin nie było za mało. Ryzyko związane z nieprawidłowym planowaniem czasu pracy spoczywa na pracodawcy.  

Czy pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za nieprzepracowaną godzinę w związku ze zmianą czasu zimowego na letni?

W przepisach kodeksu pracy dotyczących wynagrodzenia, a konkretnie w art. 80 czytamy, że wynagrodzenie przysługuje pracownikowi za pracę wykonaną, a za okresy niewykonywana pracy tylko wtedy, kiedy tak stanowią odrębne przepisy. Znajdujemy w nich zatem sytuacje, kiedy pomimo niewykonywania pracy pracownik wynagrodzenie otrzyma. Przykładami mogą być urlop wypoczynkowy, inne płatne zwolnienia od pracy (np. zwolnienie dla krwiodawcy, na opiekę nad dziećmi na podstawie art. 188 k.p.) czy okresy przerw wliczanych do czasu pracy, czyli w konsekwencji takie, za które pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia (np. przerwy na karmienie piersią).  

Nie ma jednak przepisu, który wprost przyznawałby pracownikowi prawo do wynagrodzenia za godzinę nieprzepracowaną na skutek zmiany czasu. Niemniej pracownik nie może ponosić konsekwencji sytuacji od niego niezależnych, a taką jest niewątpliwie zmiana czasu. Jego wynagrodzenie nie może ulec obniżeniu a pracodawca jest zobowiązany wypłacić pracownikowi wynagrodzenie za pełny należny do przepracowania w okresie rozliczeniowym wymiar czasu pracy. 

Wynagrodzenie przestojowe a wypłata wynagrodzenia w związku ze zmianą czasu zimowego na letni

W sprawie ustalenia wysokości tego wynagrodzenia zdania są podzielone. Część ekspertów skłania się ku wynagrodzeniu przestojowemu.

Zgodnie z art. 81 k.p. kiedy pracownik, gotowy do wykonywania pracy, nie świadczy jej, ponieważ doznał przeszkód z przyczyn przez niego niezawinionych (dotyczących pracodawcy) ma prawo do wynagrodzenia zgodnie ze stawką wynikającą z jego osobistego zaszeregowania (określonej miesięcznie lub godzinowo), a w przypadku wynagrodzeń zmiennych  – do 60% wynagrodzenia. 

Dodatek za pracę w nocy wypłacany tylko za godziny przepracowane

Druga interpretacja proponowana przez praktyków to wypłata tzw. normalnego wynagrodzenia, tj. opartego nie tylko na stawce zasadniczej ale także na innych składnikach wynagrodzenia, które pracownik otrzymuje stale, których wypłata nie jest uzależniona od spełnienia jakichkolwiek dodatkowych warunków. Ponieważ brak jest konkretnych przepisów, ostateczna decyzja jak obliczyć wynagrodzenie za niedopracowaną godzinę należy do pracodawcy. Pewne jest natomiast, że nie trzeba będzie wypłacać za nią dodatku za pracę w porze nocnej. Zostanie on wypłacony tylko za faktycznie przepracowane godziny. 

Czy w związku ze zmianą czasu na letni i krótszym czasem pracy w marcu, pracodawca może zaplanować dodatkową godzinę pracy? To zależy od systemu czasu pracy

Zastanówmy się jeszcze czy pracodawca może jednak zaplanować tę godzinę tak, aby pracownik wypracował cały należny do przepracowania wymiar godzin. To będzie zależało od tego w jakim systemie czasu pracy zatrudnieni są pracownicy.   

Równoważny system czasu pracy a zmiana czasu na letni i praca w godzinach nocnych

Niewątpliwie najłatwiej będzie to zrobić u pracowników zatrudnionych w systemie równoważnym, gdzie stosowane są przedłużone dobowe wymiary czasu pracy, czyli możliwość planowania pracy powyżej 8-godzinnej dobowej normy czasy pracy przy jednoczesnym skróceniu innych dniówek roboczych. Ten dość elastyczny system czasu pracy daje pracodawcy możliwość zaplanowania pracy w tak sposób, aby pracownik wypracował pełny wymiar czasu pracy w okresie rozliczeniowym. Wystarczy zrównoważyć niedopracowaną godzinę dłuższą o godzinę pracy w innym dniu. 

Nie planuj nadgodzin! Pilnuj wymiaru czasu pracy i dobowej normy czasu pracy!

Nieco trudniejsze będzie to w systemie podstawowym, który nie dopuszcza planowania pracy dobowej w wymiarze wyższym niż dobowa norma czasu pracy. Tu jedynym dniem, gdzie można zaplanować odpracowanie brakującej godziny, jest ten sam dzień, którym nastąpi niedopracowanie. Próba zaplanowania jej w jakimkolwiek innym dniu, spowodowałaby pracę powyżej 8 godzin, czyli doszłoby do naruszenia dobowej normy czasu pracy i de facto zaplanowania pracownikowi pracy nadliczbowej.