Umowa zlecenie – wszystko, co musisz o niej wiedzieć

Zgodnie z Kodeksem pracy, osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenie nie jest pracownikiem, a zleceniobiorcą. To główna różnica między tym typem umowy, a umową o pracę, której podstawą prawną jest Kodeks pracy.

Umowa zlecenie nazywana jest umową starannego działania, co oznacza, że zleceniobiorca dąży do zrealizowania zadań przy zachowaniu należytej staranności.

Aby dowiedzieć się więcej o tym, jakie znamiona nosi stosunek pracy i kiedy umowa cywilnoprawna przekształci się w umowę o pracę posłuchaj podcastu “Umowa o pracę a umowa zlecenie”, w którym odpowiadam na to i inne, ważne pytania.

Czas trwania podcastu 5:34 min.

Zawarcie umowy zlecenia

W skutek zawarcia umowy zlecenie osoba przyjmująca je zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej na rzecz tego, który tę czynność zleca. Umowa zlecenia zawierana jest więc pomiędzy zleceniobiorcą a zleceniodawcą.

Umowę zawrzeć można w dowolnej formie, zarówno ustnie jak i pisemnie. Jednak, aby strony mogły czuć się bezpiecznie, warto zawrzeć zlecenie w formie pisemnej, zaś w samej umowie uwzględnić:

• dane przyjmującego i dającego zlecenie,
• przedmiot umowy zlecenia,
• czas trwania,
• wynagrodzenie i sposób jego wypłaty.

Umowę zlecenia należy sformułować tak, aby nie została uznana za umowę o pracę.

W sprawach nieuregulowanych w umowie zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego. W przypadku umowy zlecenie obie strony są równorzędnymi podmiotami stosunku cywilnoprawnego.

Wynagrodzenie na umowie zlecenie

Osoby pracujące na podstawie umowy zlecenie mają zagwarantowaną przepisami stawkę minimalną – wynosi ona obecnie 17 zł brutto na godzinę (od 1 stycznia 2020 roku).

Zleceniobiorca może podjąć się realizacji zlecenia bez wynagrodzenia. 

Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie.

Art. 735 § 1 Kodeks cywilny

Oznacza to, że domyślnie za realizację umowy przysługuje wynagrodzenie, ale zleceniobiorca może z niego zrezygnować.

W przypadku każdej umowy zlecenie pracodawcy powinni dysponować dokumentem wskazującym dokładną liczbę godzin realizowania danego zlecenia. Zalecane jest prowadzenie w tym celu odrębnej ewidencji.

Więcej o ewidencji godzin pracy zleceniobiorcy przeczytasz tutaj >

Umowa zlecenie a składki ZUS

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, umowa zlecenie podlega co do zasady objęciu składkami ZUS – przede wszystkim w przypadku, kiedy zlecenie stanowi jedyne źródło dochodu zleceniobiorcy. 

Zleceniobiorcy najczęściej płacą większość składek obowiązkowo. Jedynie do ubezpieczenia chorobowego mogą przystąpić dobrowolnie, składając odpowiedni wniosek za pośrednictwem pracodawcy. Opłacanie dobrowolnej składki chorobowej jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy umowa podlega obowiązkowemu obciążeniu składką emerytalną i rentową. Natomiast w sytuacji, gdy składki te opłacane są dobrowolnie, przystąpienie do ubezpieczenia chorobowego nie będzie możliwe.

Przystąpienie zleceniobiorcy do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego uprawnia go, w przypadku niezdolności do pracy, do świadczeń ZUS, takich jak:

• zasiłek chorobowy,
• zasiłek macierzyński,
• zasiłek opiekuńczy
• świadczenie rehabilitacyjne.

Wymienione świadczenia zleceniobiorca uzyskuje dopiero po tzw. okresie wyczekiwania, czyli 90-ciu dniach nieprzerwanego podlegania pod ubezpieczenie chorobowe.

Zleceniobiorca jest objęty obowiązkiem ubezpieczeń społecznych od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy. Wysokość składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe są jednakowe dla wszystkich ubezpieczonych, w tym także dla zleceniobiorców.

• na ubezpieczenie emerytalne – 19,52% podstawy wymiaru,
• na ubezpieczenia rentowe – 8,00 % podstawy wymiaru,
• na ubezpieczenie chorobowe – 2,45% podstawy wymiaru,
• na ubezpieczenie wypadkowe – stopa procentowa jest zróżnicowana, zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Jednak nie każdy zleceniobiorca ma odprowadzane jednakowe składki. Uzależnione jest od tego, czy zleceniobiorca jest osobą:

• niezatrudnioną w żadnym przedsiębiorstwie,
• zatrudnioną w tej samej czy innej firmie,
• na emeryturze i rencie,
• jest uczniem i studentem.

Zleceniobiorca może mieć kilka tytułów do ubezpieczeń społecznych, np. pracować na podstawie umowy o pracę i jednocześnie na podstawie umowy zlecenie. Zapoznaj się z poniższymi wyjaśnieniami i przykładami w zakresie obowiązku ubezpieczeń społecznych w przypadku zbiegu tytułów.

Prawo do urlopu

Do umów zleceń nie mają zastosowania przepisy Kodeksu pracy, czego konsekwencją jest fakt, że wykonawcy zlecenia nie przysługują uprawnienia pracownicze takie jak np. prawo do urlopu wypoczynkowego.

W umowie zlecenie może się jednak znaleźć zapis o wymiarze płatnego urlopu i zasadach jego wykorzystywania. Wszystko zależy od zleceniodawcy. Jeśli takiego zapisu nie ma, to zleceniobiorca nie otrzymuje zapłaty za dni wolne od pracy.

Uwaga: W przypadku zatrudnienia na podstawie umowie zlecenie trzeba liczyć się z tym, że nie nabędzie się prawa do płatnego urlopu wypoczynkowego ani też do urlopu wychowawczego. Brak jest obowiązku zapłaty wynagrodzeń chorobowych i innych świadczeń, które występują przy umowie o pracę, takich jak urlop okolicznościowy czy urlop na opiekę nad dzieckiem z art. 188 Kodeksu pracy. Nie ma też przeszkód prawnych, żeby zerwać umowę z kobietą w ciąży.

Rozwiązanie umowy zlecenia

Jeżeli w umowie zlecenia nie ma zapisów dot. okresu wypowiedzenia tejże umowy, oznacza to, że można ją wypowiedzieć w dowolnym momencie. Wypowiedzieć umowę może zarówno zleceniobiorca jak i zleceniodawca. W przypadku, gdy wypowiedzenia dokonuje zleceniodawca, a umowa jest odpłatna, zobowiązany jest on do wypłacenia zleceniobiorcy części wynagrodzenia, odpowiadającej wykonanym dotychczas czynnościom.

Oświadczenie woli o wypowiedzeniu umowy nie wymaga szczególnej formy. Jeżeli jednak umowa zlecenie została zawarta na piśmie, to wypowiedzenie również powinno zostać złożone w takiej samej formie.

Kodeks pracy nie nakłada obowiązku wydania świadectwa pracy osobom świadczącym pracę na podstawie umowy zlecenie. Zleceniodawca może jednak wystawić zaświadczenie potwierdzające świadczenie przez zleceniobiorcę usług w określonym terminie.