HR-owe Koło Ratunkowe: Odbiór dnia wolnego za święto, które wypada w sobotę

Z tego artykułu dowiesz się:

• Kiedy pracodawca powinien powiadomić pracowników o “odbiorze” dnia wolnego za święto, które wypada w sobotę?
• W jakiej formie ogłasza się termin odbioru dnia wolnego za święto przypadające w sobotę?
• Czy można ustanowić “odbiór” dnia wolnego za święto przypadające w sobotę w innym okresie rozliczeniowym? 
• Czy pracownicy mają obowiązek dostosować się do terminu ustalonego przez pracodawcę?

Obniżenie wymiaru czasu pracy potocznie zwane “odbiorem dnia wolnego”

Zgodnie z artykułem 130 § 2 ustawy Kodeks pracy, każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. W związku z tym, że pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom zarówno dni wolne z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, jak i dni wolne z tytułu święta przypadającego w innym dniu niż niedziela, święto przypadające w innym dniu niż w niedzielę, obniża wymiar czasu pracy do przepracowania o 8 godzin. 

Skoro święto przypada w dniu wolnym od pracy wynikającym z zasady przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy (np. w wolną sobotę), mamy do czynienia z sytuacją, w której mimo obniżenia nominału czasu pracy zarówno z tytułu święta, jak i 5-dniowego tygodnia pracy, pracownik jest zwolniony z obowiązku świadczenia pracy tylko w jednym dniu. Stąd potocznie mówi się o tym, że pracodawca ma obowiązek udzielenia pracownikom do końca okresu rozliczeniowego dodatkowego dnia wolnego od pracy.

Wyznaczenie terminu odbioru dnia wolnego

Dokładny termin dnia wolnego udzielonego pracownikom w zamian za święto przypadające w dniu wolnym wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy pracodawca wyznacza samodzielnie lub w uzgodnieniu z pracownikami. W praktyce, odgórne ustanowienie terminu, w którym pracownicy mają odebrać dzień wolny z tytułu święta przypadającego w dniu wolnym pracy (poza niedzielą), np. 11 listopada 2023 r. następuje poprzez ogłoszenie w ramach zarządzenia lub obwieszczenia lub w inny sposób przyjęty w zakładzie pracy.

HR-owe Koło Ratunkowe: Obowiązki pracodawcy związane z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych pracowników

Kiedy i jak poinformować pracowników?

Na mocy art. 129 §  3. Kodeksu pracy rozkład czasu pracy danego pracownika może być sporządzony – w formie pisemnej lub elektronicznej – na okres krótszy niż okres rozliczeniowy, obejmujący jednak co najmniej 1 miesiąc. Pracodawca przekazuje pracownikowi rozkład czasu pracy co najmniej na 1 tydzień przed rozpoczęciem pracy w okresie, na który został sporządzony ten rozkład.

W związku z powyższym, pracodawca powinien poinformować pracowników o terminie udzielanego dnia wolnego z tytułu święta przypadającego w tzw. wolną sobotę najpóźniej na 7 dni przed rozpoczęciem pracy w okresie, na który został sporządzony rozkład czasu pracy.

Niedopuszczalne praktyki

Termin udzielenia dnia wolnego z tytułu święta przypadającego w dniu wolnym wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy został konkretnie określony. Porozumienie pracodawcy i przedstawicieli pracowników w ramach, którego uzgadniają oddanie dnia wolnego poza okresem rozliczeniowym jest niedopuszczalne. Takie działanie pracodawcy spowodowałoby niewłaściwe rozliczenie czasu pracy pracowników. Pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikom do końca okresu rozliczeniowego dodatkowego dnia wolnego od pracy. 

Obowiązki pracownika

W przypadku, gdy dochodzi do rozwiązania stosunku pracy w trakcie okresu rozliczeniowego, obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy należy ustalić od początku okresu rozliczeniowego do dnia rozwiązania stosunku pracy. Jeżeli w tym okresie wystąpi święto przypadające w dniu wolnym od pracy, pracownikom przysługuje w zamian dodatkowy dzień wolny od pracy.

Pracownicy mają obowiązek stosować się do poleceń pracodawcy związanych z pracą. Pracownik jest obowiązany w szczególności:

• przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy;
• przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku;

w związku z czym ma obowiązek odebrania dnia wolnego udzielonego przez pracodawcę w terminie przez niego wskazanym.