Urlop szkoleniowy w kodeksie pracy

Czy lojalka za szkolenie to dobre rozwiązanie?

Pracodawca wyraził zgodę na sfinansowanie dla jednego z pracowników studiów podyplomowych. Kierunek studiów związany jest z kompetencjami, których brakuje w zespole. Pracownik dopytuje czy należy mu się urlop szkoleniowy (6 dni). Szef nawet nie chce o tym słyszeć. Ale… powiedział, że zgodzi się na dodatkowy urlop, jeśli pracownik podpisze tzw. „lojalkę”, która zagwarantuje firmie, że nie złoży wypowiedzenia przez dwa lata po zakończeniu studiów, a jeśli złoży, to będzie musiał zwrócić połowę kosztów, zaś okres wypowiedzenia będzie wynosił 6 miesięcy. Czy to dobre rozwiązanie?

Kto może skorzystać z urlopu szkoleniowego?

Zgodnie z przepisami Kodeksu Pracy urlop szkoleniowy przysługuje pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, którzy podnoszą swoje kwalifikacje zawodowe czyli zdobywają lub uzupełniają wiedzę oraz umiejętności zawodowe.

Z urlopu szkoleniowego mogą skorzystać tylko osoby, które szkolą się za zgodą lub z inicjatywy pracodawcy. Osoby, które decydują się rozwijać swoje umiejętności bez wiedzy pracodawcy nie mogą skorzystać z urlopu szkoleniowego. W takiej sytuacji pracownicy mogą ubiegać się jedynie o udzielenie urlopu wypoczynkowego lub bezpłatnego.

Pracodawca może również wyrazić zgodę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez pracownika już w trakcie nauki gdy pracownik poinformuje o tym pracodawcę i wystąpi o jego zgodę. Po uzyskaniu zgody pracownik może kontynuować naukę jako podnoszenie kwalifikacji zawodowych na podstawie przepisów Kodeksu pracy.

Wymiar urlopu szkoleniowego. Kiedy przysługuje 21 dni?

Pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe przysługuje urlop szkoleniowy w wymiarze:

• 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminów eksternistycznych,
• 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminu maturalnego,
• 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe,
• 21 dni w ostatnim roku studiów – na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego.

Pracodawca nie może zmniejszyć wymiaru urlopu szkoleniowego.

Zasady udzielania urlopu szkoleniowego

Urlop szkoleniowy jest udzielany na wniosek pracownika w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.

Urlop szkoleniowy powinien być wykorzystywany w czasie powiązanym ze zdarzeniem, które do niego uprawnia. Jeżeli w okresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracownik nie wykorzysta przysługującego mu urlopu szkoleniowego, wówczas urlop przepada.

Czy za czas urlopu szkoleniowego pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia?

W czasie urlopu szkoleniowego pracownik, oczywiście, zachowuje prawo do wynagrodzenia. Przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop szkoleniowy należy zastosować zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia urlopowego, co oznacza, że do podstawy wynagrodzenia za czas urlopu szkoleniowego przyjąć należy składniki wynagrodzenia (zarówno stałe, jak i zmienne) z miesiąca wykorzystania tego urlopu. Więcej o tym jak wyliczać wynagrodzenie urlopowe przeczytasz tutaj >  

§ 1.  Przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą.
§ 2.  Pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe przysługują:
1) urlop szkoleniowy;
2) zwolnienie z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania.
§ 3.  Za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Art.  103(1) Podnoszenie kwalifikacji zawodowych

Umowa szkoleniowa z pracownikiem

Pracodawca może zawrzeć z pracownikiem podnoszącym kwalifikacje zawodowe umowę w formie pisemnej, która będzie określać wzajemne prawa i obowiązki stron. Okres przez jaki taka umowa może obowiązywać wynika wprost z Kodeksu pracy i wynosi maksymalnie 3 lata. Więcej na ten temat przeczytasz tutaj > 

Dodatkowe świadczenia dla pracownika podnoszącego kwalifikacje zawodowe

Pracodawca może również przyznać pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe dodatkowe świadczenia. Może pokryć opłaty za kształcenie, przejazd, podręczniki lub zakwaterowanie.

Na mocy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie fakultatywnie przyznane pracownikowi świadczenia związane z dokształcaniem zawodowym są wolne od podatku. Nie dotyczy to wynagrodzenia otrzymanego za czas urlopu szkoleniowego.

Rekomendacje praktyków kadr i płac

Pracownikowi, który podnosi kwalifikacje zawodowe na studiach podyplomowych nie przysługuje urlop szkoleniowy, o którym mowa w art. 103(2) Kodeksu pracy, ponieważ studia podyplomowe są zaliczane do innych form kształcenia zgodnie z art. 160 Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce i stanowią odrębną niż studia kategorię nauczania (art. 11 wyżej wymienionej ustawy). Studia podyplomowe nie kończą się napisaniem i obroną pracy dyplomowej, a jedynie pracą końcową. Nie mniej jednak pracodawca może zawrzeć na piśmie z pracownikiem podnoszącym kwalifikacje zawodowe na studiach podyplomowych umowę szkoleniową, która określa wzajemne prawa i obowiązki stron.

Na mocy art. 103(4) Kodeksu pracy umowę szkoleniową zawiera się w sytuacji kiedy pracodawca zobowiązuje pracownika do pozostania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych. W niniejszej umowie może zawrzeć postanowienia, które są korzystniejszymi postanowieniami, niż te wynikające z Kodeksu pracy. Zatem w postanowieniach umowy szkoleniowej można zawrzeć zapis stanowiący, iż pracownikowi przysługuje dodatkowy urlop szkoleniowy w wymiarze 6 dni. Jednakże ustalenie dłuższego niż ustawowy okresu wypowiedzenia nie jest możliwe w umowie szkoleniowej. Jest to możliwe zawierając odpowiedni zapis w umowie o pracę w przypadku, gdy pracownik jest zatrudniony na stanowisku związanym z odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie o którym mowa w art. 36 § 5 Kodeksu pracy.

Jednakże istnieje możliwość, iż strony mogą ustalić w umowie o pracę wydłużony okres wypowiedzenia umowy, o czym mówi uchwała z dnia 9 listopada 1994 r., sygn. akt I PZP 46/94, OSNP 1995/7/87: „Przepis art. 36 K.p. sformułowany jest wprawdzie w sposób kategoryczny, ale nie oznacza to jednak, że na jego tle wykluczone jest stosowanie reguły uprzywilejowania pracownika z art. 18 K.p. (…)”.

Anna Tusińska, Kierownik ds. kadr i płac