Czy można zwolnić członka związku zawodowego niezdolnego do pracy? Praktyczne wskazówki!

Dzień dobry Pani Moniko, mam dylemat i wielką rozterkę. Jeden z naszych wieloletnich pracowników planuje powrót do pracy – po zawale, rehabilitacji i wyczerpaniu 182-dniowego okresu zasiłkowego chciałby wrócić do dawnego życia, w tym do pracy, którą tak lubił… Wręczyliśmy naszemu pracownikowi skierowanie celem wykonania kontrolnych badań lekarskich – wiadomo. Stało się jednak coś nieoczekiwanego i niestety, bardzo złego – lekarz medycyny pracy uznał, że pracownik nie jest zdolny do pracy! Mój dylemat związany jest z tym, że pracownik jest członkiem związku zawodowego działającego w zakładzie pracy… Nie wiemy w jaki sposób postąpić w takiej sytuacji! Czy powinniśmy zwolnić pracownika? Chcielibyśmy kontynuować współpracę, pytanie brzmi, czy możemy?!
Napisał Czytelnik mojego bloga, Andrzej, Starszy Specjalista ds. Personalnych w podkarpackiej firmie z branży lotniczej

Pracodawca powinien w pierwszej kolejności odpowiedzieć sobie na kilka pytań:

• czy jest wstanie przenieść pracownika na inne stanowisko pracy?
• jeśli nie ma takiej możliwości, powinien sprawdzić czy istnieje możliwość rozwiązania umowy z osobą, która jest członkiem związku zawodowego?
• jakie konsekwencje mogą wynikać z ewentualnego wypowiedzenia umowy o pracę takiemu pracownikowi?

Czy pracodawca może decydować o sposobie wykorzystania urlopu przez pracownika?

Konsekwencje braku orzeczenia lekarskiego stwierdzającego zdolność do wykonywania pracy

Jeśli pracownik nie otrzyma orzeczenia lekarskiego stwierdzającego zdolność do wykonywania pracy, pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy. Powstają wtedy następujące możliwości:

• pracodawca może skierować pracownika do wykonania wstępnych badań lekarskich celem ustalenia zdolności do wykonywania pracy na innym stanowisku
• jeśli pracodawca nie ma możliwości przeniesienia pracownika na inne, odpowiednie dla niego stanowisko pracy to pracownik musi zostać odsunięty od swoich obowiązków. 

W przypadku, w którym pracownik nie jest zdolny do wykonywania pracy, a pracodawca nie ma możliwości przeniesienia go na inne stanowisko, może wypowiedzieć pracownikowi umowę o pracę. 

Byłam kiedyś w podobnej sytuacji. Po pierwsze, odwołaliśmy się do wojewódzkiego lekarza medycyny pracy. Po drugie, dopasowaliśmy stanowisko pracy, tak aby miało minimalne wymagania: praca siedzącą i komputer. Na to stanowisko pracownik uzyskał zgodę lekarza medycyny pracy. Warto wspomnieć, że wspomniany pracownik był prezesem związku zawodowego.

Katarzyna Małkowska, Manager HR

W sytuacji opisanej w pytaniu od Czytelnika, czyli gdy pracownik jest członkiem związku zawodowego, przed wręczeniem pracownikowi wypowiedzenia, konieczne jest dokonanie konsultacji ze związkami zawodowymi. Brak działań związków zawodowych we wskazanym ustawowo terminie powoduje, że pracodawca może podjąć decyzję o wypowiedzeniu pracownikowi umowy.

W związku z brakiem (po stronie pracodawcy) możliwości przeniesienia pracownika na inne stanowisko i rozwiązaniem z pracownikiem umowy o pracę za wypowiedzeniem, zachowuje on prawo do wynagrodzenia. Musisz też wiedzieć, że w takiej sytuacji pracownik nie może wykorzystać urlopu wypoczynkowego w trakcie trwania wypowiedzenia.

Jeśli pracownik utracił zdolność do wykonywania pracy, to pracodawca musi odsunąć go od wykonywania obowiązków i zwolnić ze świadczenia pracy, niezależnie od tego, czy jest członkiem związku zawodowego czy nie. W tej sytuacji, w pierwszej kolejności, zaproponowałabym pracownikowi inne stanowisko pracy, na którym będzie mógł pracować. Jeżeli pracownik będzie zainteresowany zmianą i obie strony będą zgodne co do nowych warunków, można zastosować porozumienie zmieniające. Jeśli jednak pracownik nie będzie zainteresowany nowym stanowiskiem pracy lub pracodawca nie będzie mógł mu zaproponować innego, wówczas zostaje rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron (bezpieczniejsze z punktu widzenia prawa, gdy pracownik jest członkiem związku zawodowego) lub za wypowiedzeniem. Z artykułu 3 ust. 1 Ustawy o związkach zawodowych wynika, że pracodawca nie może zwolnić pracownika z powodu jego przynależności do istniejącego już związku zawodowego (zgodnie z zasadą równego traktowania) chyba, że pracodawca udowodni, że kierował się obiektywnymi powodami. W tej sytuacji powodem zwolnienia pracownika nie będzie fakt, że przynależy on do związku zawodowego lecz orzeczona niezdolność do pracy i brak innego stanowiska, na które można przenieść pracownika, więc zastosowanie rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem nie będzie bezprawne.

Karolina Przywała, Administration Specialist/HR Practitioner