HR-owe Koło Ratunkowe: Sankcje za złośliwe lub uporczywe naruszenia przeciwko prawom pracownika

Katalog kar nie tylko z Kodeksu pracy

Pracodawca, który w sposób złośliwy lub uporczywy narusza prawa pracownika może podlegać poza karą grzywny, również:

• karze ograniczenia wolności albo 
• karze pozbawienia wolności.

Kara grzywny może być nałożona na podstawie art. 281 – 283 Kodeksu pracy. Przepisy te zawierają katalog wykroczeń przeciwko prawom pracownika. Natomiast pracodawca, tudzież osoba, wykonująca czynności w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych może podlegać karze grzywny na podstawie przepisów ustawy Kodeks karny.

(…) kontrole dotyczące czasu pracy oraz wypłaty wynagrodzeń i innych świadczeń ze stosunku pracy. Są to najczęściej naruszane unormowania, co potwierdzają dane statystyczne, w tym zgłaszane do urzędu skargi, z których blisko połowa dotyczy kwestii związanych z przedstawioną tematyką. W tym obszarze przewidujemy 2 tys. kontroli.

Plan działań PIP na 2023 r.

Złośliwość i uporczywość działania

Bazując na orzecznictwie, pojęcie złośliwości rozumiane jest następująco:

• jest to zachowanie w celu wyrządzenia pracownikowi przykrości, poniżenia, dokuczenia, zlekceważenia, wyrządzenia krzywdy niedającej się racjonalnie uzasadnić (wyrok SN z 17.01.2017 r., WA 18/16, LEX nr 2203539; wyrok SO w Łodzi z 10.11.2016 r., V Ka 522/16, LEX nr 2199946),
• jest motywowane jedynie personalną niechęcią do pracownika (wyrok SR w Nowym Dworze Mazowieckim z 28.04.2016 r., II K 626/14, LEX nr 2133919; wyrok SR w Środzie Śląskiej z 8.07.2013 r., VII K 12/13, LEX nr 1913348),
• charakteryzuje się chęcią dokuczenia, okazania lekceważenia poprzez nierespektowanie, mimo obiektywnej możliwości, określonego uprawnienia pracowniczego (wyrok SA we Wrocławiu z 30.03.2016 r., II AKa 71/16, LEX nr 2047152),
• jest to szczególnie negatywne nastawienie związane z dążeniem do wyrządzenia pracownikowi szkody (wyrok SR w Białymstoku z 16.01.2014 r., XV K 391/13, LEX nr 1912478).

Natomiast znamię uporczywości jest rozumiane następująco:

• zachodzi, gdy są spełnione łącznie dwa elementy: zła wola sprawcy i długotrwałość jego zachowania (wyrok SN z 17.01.2017 r., WA 18/16, LEX nr 2203539; wyrok SO w Piotrkowie Trybunalskim z 16.12.2014 r., IV Ka 616/14, LEX nr 1867741; wyrok SO w Rzeszowie z 5.09.2013 r., II Ka 322/13, LEX nr 1860387; wyrok SR w Środzie Śląskiej z 18.07.2013 r., VII K 12/13, LEX nr 1913348),
• od strony podmiotowej polega na szczególnym nastawieniu psychicznym wyrażającym się w nieustępliwości, chęci postawienia na swoim (obojętne z jakich pobudek), podtrzymywaniu własnego stanowiska na przekór ewentualnym próbom jego zmiany (wyrok SO w Piotrkowie Trybunalskim z 16.12.2014 r., IV Ka 616/14, LEX nr 1867741),
• zachodzi wtedy, gdy przełożony bądź inny powołany do załatwienia sprawy funkcjonariusz z reguły bądź wielokrotnie odmawia żądaniu pracownika, chociaż jest ono uzasadnione i oparte na prawie (wyrok SO w Legnicy z 31.03.2015 r., IV Ka 107/15, LEX nr 1834252).

Kontrola PIP w zakresie powierzenia pracy tymczasowej? Dowiedz się więcej!

Kara ograniczenia wolności albo kara pozbawienia wolności

Złośliwe lub uporczywe naruszanie praw pracownika może podlegać różnym sankcjom w zależności od stopnia winy pracodawcy. Do tych działań, za które grozi grzywna, kara ograniczenia wolności albo kara pozbawienia wolności zalicza się:

• złośliwe lub uporczywe naruszanie prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego,
• odmowa ponownego przyjęcia do pracy, o której przywróceniu orzekł właściwy organ.

Naruszenie zakazu handlu w niedziele i święta

Naruszenie zakazu handlu w niedziele i święta również podlega pod sankcje przewidziane w przepisach ustawy Kodeks karny.

Zgodnie z art. 218 § 1a Kodeksu karnego, kto, złośliwie lub uporczywie:

1. wbrew zakazowi handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem w niedziele i święta, powierza wykonywanie pracy w handlu lub wykonywanie czynności związanych z handlem pracownikowi lub zatrudnionemu,
2. wbrew zakazowi handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem po godzinie 14:00 w dniu 24 grudnia lub w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy, powierza wykonywanie pracy w handlu lub wykonywanie czynności związanych z handlem pracownikowi lub zatrudnionemu,

podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

Zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego

Pracodawca ma bezwzględny obowiązek zgłosić osobę wykonującą pracę zarobkową do ubezpieczenia społecznego. Jeśli nie wywiąże się z tego obowiązku albo zgłasza nieprawdziwe dane mające wpływ na prawo do świadczeń albo ich wysokość, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do dwóch lat.

(…) czynności sprawdzające przestrzeganie zakazu zawierania umów cywilnoprawnych w warunkach wskazujących na istnienie stosunku pracy, a także przepisów o minimalnej stawce godzinowej dla osób świadczących pracę na podstawie umów zlecenia i umów o świadczenie usług.
(…) Zakładamy przeprowadzenie 8 tys. kontroli w tym zakresie.

Plan działań PIP na 2023 r.

Bezpieczeństwo i higiena pracy 

Bezpieczeństwo i higiena pracy to szalenie ważne aspekty prowadzenia działalności. Jeśli pracodawca (zatrudniający), który jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo i higienę pracy, nie dopełnia tych obowiązków i przez to naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu podlega karze pozbawienia wolności do lat trzech.

Kara grzywny do 180 stawek dziennych albo kara ograniczenia wolności grozi z kolei temu, kto to wbrew obowiązkowi nie zawiadamia w terminie właściwego organu o wypadku przy pracy lub chorobie zawodowej albo nie sporządza lub nie przedstawia wymaganej dokumentacji.

Dołącz do 9-miesięcznego programu rozwoju zawodowego i zostań certyfikowanym Specjalistą ds. Kadr i Płac | Do 21 sierpnia 2023 odbierz Kurs Dokumentacja GRATIS!