Kontrola stanu trzeźwości pracownika

Czy pracodawca może badać trzeźwość pracowników jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia?

Aktualne przepisy

W obecnym stanie prawnym pracodawca nie może samodzielnie dokonywać kontroli trzeźwości pracowników. Wykluczone są również wyrywkowe i prewencyjne badania pracowników alkomatem.  Zgodnie z art. 221b Kodeksu pracy dane dot. zdrowia, a stan nietrzeźwości jest stanem fizjologicznym, który zalicza się do kategorii danych dotyczących zdrowia objętych art. 9 ust. 1 RODO, pracodawca może przetwarzać wyłącznie w przypadku, gdy przekazanie tych danych następuje za zgodą i z inicjatywy pracownika.

Zasady, na jakich można przeprowadzić badanie trzeźwości pracownika określa art. 17 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości przeciwdziałaniu alkoholizmowi:

• badanie odbywa się na żądanie kierownika zakładu pracy, osoby przez niego upoważnionej lub pracownika, co do którego zachodzi uzasadnione podejrzenie, że spożywał alkohol w czasie pracy lub stawił się do niej w stanie po użyciu alkoholu,
• badanie stanu trzeźwości pracownika przeprowadza uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego (np. policja), zaś zabiegu pobrania krwi dokonuje osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje zawodowe, co ma zapewnić wiarygodność wyniku badania.

Zmiany zaproponowane przez MRPiT

Powyższe przepisy mają ulec zmianie już za kilka miesięcy. Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii od stycznia 2021 r. prowadzi prace nad projektem ustawy, którego celem jest umożliwienie pracodawcom prewencyjnej i wyrywkowej kontroli trzeźwości pracowników. W piątek 28 maja 2021, pojawił się długo wyczekiwany projekt ustawy, który zakłada, że:

• pracodawca może przeprowadzić kontrolę trzeźwości pracowników jeżeli jest to niezbędne  do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub ochrony  mienia pracodawcy,
• kontrola trzeźwości nie może naruszać godności oraz innych dóbr osobistych pracownika,
• kontrola trzeźwości będzie obejmować badanie  przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego polegające na stwierdzeniu obecności albo braku alkoholu w organizmie pracownika,
• informację wskazującą na obecność alkoholu w organizmie pracownika, pracodawca będzie przetwarzał wyłącznie do celów, dla których została zebrana i  będzie przechowywał w aktach osobowych  pracownika przez okres nieprzekraczający 6 miesięcy od dnia jej zebrania,
• grupa lub grupy pracowników objęte kontrolą trzeźwości, metodę kontroli oraz sposób jej przeprowadzenia będzie ustalany w układzie zbiorowym, w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu,
• pracodawca będzie zobowiązany do poinformowania pracowników o wprowadzeniu kontroli trzeźwości w sposób przyjęty u danego pracodawcy, nie później niż 2 tygodnie przed rozpoczęciem.

Projekt ma zostać przyjęty przez Radę Ministrów w III kwartale 2021 roku.