Umowa agencyjna. Alternatywa dla minimalnego wynagrodzenia?

Pani Moniko, nie ukrywam, że jestem przerażona wysokością płacy minimalnej w przyszłym roku. Z taką perspektywą zatrudnienie pracownika etatowego jest dla mnie w zasadzie nierealne. Szukam alternatywy i trafiłam na umowę agencyjną. Jak wygląda rozliczenie w tym przypadku? Czy trzeba przestrzegać wynagrodzenia minimalnego? Bardzo chciałabym zatrudnić konsultanta telefonicznego. Czy umowa agencyjna ma wtedy sens? Czy powinnam zwrócić na coś uwagę?
Napisała do mnie Ania, Czytelniczka mojego bloga, przedsiębiorczyni z Krakowa

Minimalna stawka godzinowa 2024

Od 1 stycznia 2024 wysokość stawki minimalnego wynagrodzenia wynosić będzie 4242 zł brutto (4300 zł od lipca 2024). Znajomość wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę jest konieczna w celu ustalenia minimalnej stawki godzinowej. Od 1 stycznia 2017 r. obowiązuje ona osoby zatrudnione na zleceniach i świadczących usługi. Minimalna stawka godzinowa w 2024 roku wyniesie:

• od stycznia 2024: 27,70 zł
• od lipca 2024: 28,10 zł

Jak ustalana jest minimalna stawka godzinowa?

Sposób ustalania minimalnej stawki godzinowej określa ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Wskazuje ona, że wysokość minimalnej stawki godzinowej jest corocznie waloryzowana o wskaźnik wynikający z podzielenia wysokości minimalnego wynagrodzenia ustalonej na rok następny przez wysokość minimalnego wynagrodzenia obowiązującą w roku, w którym odbywają się negocjacje w ramach Rady Dialogu Społecznego. Wysokość minimalnego wynagrodzenia, a także wysokość minimalnej stawki godzinowej podlegają ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej “Monitor Polski”, w drodze obwieszczenia Prezesa Rady Ministrów, w terminie do dnia 15 września każdego roku.

Jeżeli prognozowany na rok następny wskaźnik cen wynosi: 

1. co najmniej 105% – ustala się dwa terminy zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej: od dnia 1 stycznia i od dnia 1 lipca;
2. mniej niż 105% – ustala się jeden termin zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej: od dnia 1 stycznia.

Wysokość stawki godzinowej w 2024 roku wynoszącej 27,70 zł to skutek zwaloryzowania kwoty 23,50 zł o wskaźnik wynikający z podzielenia wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonej na rok 2024 przez wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującej w 2023 r.

4242 zł : 3600 zł = 1,18 (wskaźnik) 

23,50 zł x 1,18 (wskaźnik) = 27,70 zł

Dla kogo przewidziana jest minimalna stawka godzinowa?

Ustawodawca wyraźnie wskazuje, że minimalna stawka godzinowa dotyczy osób zatrudnionych na podstawie umów, o których mowa w art. 734 i art. 750 Kodeksu cywilnego, wykonywanych przez przyjmującego zlecenie lub świadczącego usługi.

W praktyce minimalna stawka godzinowa nie ma zastosowania do innych umów nazwanych z Kodeksu cywilnego. Nie obejmuje np. umowy o dzieło czy umowy agencyjnej.

Uwaga! Zgodnie z definicją wynikającą z przepisów ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę przyjmujący zlecenie lub świadczący usługi to:

1. osoba fizyczna wykonująca działalność gospodarczą zarejestrowaną w Rzeczypospolitej Polskiej albo w państwie niebędącym państwem członkowskim Unii Europejskiej lub państwem Europejskiego Obszaru Gospodarczego, niezatrudniająca pracowników lub niezawierająca umów ze zleceniobiorcami albo
2. osoba fizyczna niewykonująca działalności gospodarczej

– która przyjmuje zlecenie lub świadczy usługi na podstawie umów, o których mowa w art. 734 i art. 750 ustawy Kodeks cywilny, na rzecz przedsiębiorcy lub na rzecz innej jednostki organizacyjnej, w ramach prowadzonej przez te podmioty działalności.

Co to jest umowa agencyjna i kiedy ma zastosowanie?

Umowa agencyjna jest typem umowy cywilnoprawnej (określonej w Kodeksie cywilnym), która może być zawarta jedynie pomiędzy właścicielem firmy (zleceniodawcą) z pośrednikiem (agentem) posiadającym własną działalność gospodarczą. W ramach tej umowy przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się do odpłatnego i stałego pośredniczenia w zawieraniu i podpisywaniu umów z klientami w imieniu zleceniodawcy. Wynagrodzenie agenta, zgodnie z Kodeksem cywilnym, dostosowane jest do ilości oraz wartości umów zawartych przez zleceniobiorcę.

Kto musi przestrzegać przepisów o minimalnej stawce godzinowej?

Obowiązek wypłacania minimalnej stawki godzinowej dotyczy przedsiębiorców w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej oraz innych jednostek organizacyjnych, w ramach prowadzonej przez te podmioty działalności. Gwarancja stawki godzinowej ma również zastosowanie do urzędów administracji rządowej lub samorządowej.

Obowiązek stosowania minimalnej stawki godzinowej nie obejmuje umów zawieranych między osobami fizycznymi nie wykonującymi działalności gospodarczej. 

1. Zleceniobiorca zobowiązuje się do potwierdzania ilości przepracowanych godzin w danym miesiącu na druku, który stanowi załącznik do niniejszej umowy. Przedłożony druk wraz z rachunkiem za wykonanie usługi będzie podstawą do wypłaty wynagrodzenia. Wskazane dokumenty należy dostarczyć w formie papierowej do sekretariatu firmy, do ostatniego dnia miesiąca.
2. Wynagrodzenie wypłacane jest na konto bankowe Zleceniobiorcy w terminie 10-go dnia miesiąca następującego po miesiącu, za które wynagrodzenie jest należne.

W jakim przypadku „godzinówka” nie przysługuje?

Zgodnie z przepisami rozporządzenia, obowiązek zachowania minimalnej stawki godzinowej nie dotyczy umów:

• umów, o których mowa w art. 734 i art. 750 Kodeksu cywilnego, jeżeli o miejscu i czasie wykonania zlecenia lub świadczenia usług decyduje przyjmujący zlecenie lub świadczący usługi i przysługuje mu wyłącznie wynagrodzenie prowizyjne;
• umów dotyczących usług opiekuńczych i bytowych realizowanych poprzez prowadzenie rodzinnego domu pomocy na podstawie art. 52 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2020 r. poz. 1876);
• umów o pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawodowej,
• o utworzeniu rodziny zastępczej zawodowej lub rodzinnego domu dziecka,
• w przedmiocie prowadzenia rodzinnego domu dziecka,
• w przedmiocie pełnienia funkcji rodziny pomocowej,
• w przedmiocie pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego,
• w przedmiocie pełnienia funkcji wychowawcy wyznaczonego do pomocy w kierowaniu placówką opiekuńczo-wychowawczą typu rodzinnego, w przypadku gdy w tej placówce nie ma zatrudnionego dyrektora – jeżeli ze względu na charakter sprawowanej opieki usługi są świadczone nieprzerwanie przez okres dłuższy niż 1 doba;
• umów dotyczących usług polegających na sprawowaniu opieki nad grupą osób lub osobami podczas wypoczynków lub wycieczek – jeżeli ze względu na charakter sprawowanej opieki usługi są świadczone nieprzerwanie przez okres dłuższy niż 1 doba;
• umów dotyczących usług opieki domowej nad osobą niepełnosprawną, przewlekle chorą lub w podeszłym wieku, gdy w związku z ich wykonywaniem osoba świadcząca usługi zamieszkuje wspólnie z podopiecznym w jego mieszkaniu lub domu, a ze względu na charakter sprawowanej opieki usługi są świadczone jednej osobie lub wspólnie zamieszkującej rodzinie nieprzerwanie przez okres dłuższy niż jedna doba, z wyjątkiem przypadku świadczenia usług we wszelkich placówkach świadczących całodobowe usługi dla osób niepełnosprawnych, przewlekle chorych lub w podeszłym wieku.

Przepisy dotyczące minimalnej stawki godzinowej mają zastosowanie we wszystkich sektorach gospodarki i do wszelkiego rodzaju prac. Wyjątki wskazano powyżej. Wspomniane przepisy obejmują swoim zakresem również prace sezonowe, dorywcze i dodatkowe.

Ochrona minimalnego wynagrodzenia za pracę

Minimalna stawka godzinowa objęta ochroną jako wynagrodzenie o charakterze gwarancyjnym i alimentacyjnym. Nie ma możliwości zrzeczenia się prawa do wynagrodzenia wynikającego z minimalnej stawki godzinowej.

Wypłata minimalnej stawki godzinowej musi mieć formę pieniężną. Oczywiście dokonanie zapłaty może odbyć się na rachunek bankowy zleceniobiorcy czy osoby świadczącej usługi. Nie ma możliwości przyjęcia części wynagrodzenia w innej postaci niż w formie wynagrodzenia.

W razie gdy umówione wynagrodzenie w przeliczeniu na jedną godzinę pracy okaże się niższe niż minimalna stawka godzinowa, trzeba wypłacić wynagrodzenie odpowiednio wyższe. Tak, aby minimalna stawka godzinowa została zachowana.

Wzór oświadczenia zleceniobiorcy

W związku z koniecznością prawidłowego ustalenia sytuacji podatkowo-składkowej zleceniobiorcy konieczne jest uzyskanie od niego niezbędnych danych do rozliczenia. W związku z tym, zleceniobiorca powinien wypełnić oświadczenie dla celów podatkowo-składkowych. Przepisy prawa nie określają żadnego wzoru takiego oświadczenia.

Rekomendacje Społeczności Profesjonalistów Kadr, Płac i HR na Facebooku

Umowa agencyjna jest umową cywilnoprawną uregulowaną w przepisach Kodeksu cywilnego w art. 758-764. Jej stronami mogą być wyłącznie przedsiębiorcy. Umowa ta ma charakter odpłatny, a wynagrodzenie agenta jest najczęściej ustalone w postaci prowizji, której wysokość zależy od liczby lub wartości zawartych umów. Wynagrodzenie z tytułu umowy agencyjnej nie podlega pod przepisy o minimalnym wynagrodzeniu.

Umowy agencyjne są powszechnie stosowane m.in. w branży ubezpieczeniowej.

Czy taki rodzaj umowy w przypadku konsultanta telefonicznego ma sens? Należy sobie przede wszystkim odpowiedzieć na pytanie, jaka miałby być jego rola. Czy jego zadaniem będzie jedynie udzielanie informacji o produktach i usługach lub wsparcie serwisowe, czy też jego działania mają być ukierunkowane na aktywną sprzedaż i pośrednictwo w zawieraniu umów. Bowiem jedynie w drugim przypadku może mieć zastosowanie umowa agencyjna.

Wydaje się również, że jednym z większych wyzwań może być znalezienie osoby, która podjęłaby się takiego zadania w ramach własnej działalności gospodarczej.

Ewelina Wocka, Specjalistka ds. kadr i płac, absolwentka Politechniki Opolskiej – kierunek ekonomia menedżerska, absolwentka Akademii Mistrzostwa Kadrowo-Płacowego Moniki Smulewicz. Absolwentka Akademii Master. Działaczka społeczna i prezes Towarzystwa Artystyczno-Kulturalnego TAKT

Umowa agencyjna to typ umowy cywilnoprawnej, którą zawiera podmiot gospodarczy z pośrednikiem posiadającym własną działalność gospodarczą. Jej zasady reguluje Kodeks Cywilny, a dokładnie artykuły 758–764.

Art.758 §1. Przez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem, przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu.
§2. Do zawierania umów w imieniu dającego zlecenie oraz do odbierania dla niego oświadczeń agent jest uprawniony tylko wtedy, gdy ma do tego umocowanie.

We wskazanym przypadku istotny jest zakres czynności konsultanta telefonicznego. Jeżeli rezultatem jego czynności będzie pośredniczenie w zawieraniu umów na rzecz dającego zlecenie albo w jego imieniu to umowa agencyjna mogłaby mieć zastosowanie. Jednak gdyby jego rola miałaby polegać tylko na przykład na typowym doradztwie lub opiece klienta to umowa agencyjna nie mogłaby mieć zastosowania.

Umowę agencyjną warto zawrzeć na piśmie określając w niej jakie funkcje będzie pełnił agent oraz jakie otrzyma z tego tytułu wynagrodzenie. Nie obowiązuje w tym przypadku wynagrodzenie minimalne, może ono być określone w postaci prowizji. Warto też uwzględnić w umowie jej przedmiot czyli czy ma być to umowa „przedstawicielska”, która nadaje agentowi prawo do wykonywania czynności prawnych w imieniu zleceniodawcy, a więc do zawierania za niego umów, czy też umowa „pośrednictwa”, która nadaje agentowi prawo tylko do pośredniczenia w zawieraniu umów, a nie do ich zawierania.

Aleksandra Bochenek, Absolwentka Eduwersum®

Umowa agencyjna jest jedną z form umów cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 758 Kodeksu cywilnego przez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem, przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu. Do zawierania umów w imieniu dającego zlecenie oraz do odbierania dla niego oświadczeń agent jest uprawniony tylko wtedy, gdy ma do tego umocowanie. Jeżeli sposób wynagrodzenia nie został w umowie określony, agentowi należy się prowizja. Prowizją jest wynagrodzenie, którego wysokość zależy od liczby lub wartości zawartych umów. W mojej opinii w omawianym przypadku zawarcie umowy agencyjnej przy czynnościach wykonywanych przez konsultanta telefonicznego nie będzie miało zastosowania, ponieważ umowa agencyjna ma charakter zawierania umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy lub w jego imieniu, natomiast przedmiot umowy wynikajacy z pytania nie kwalifikuje się pod ten konkretnie charakter umowy cywilnoprawnej.

Anna Tusińska, Kierownik ds. kadr i płac