Specustawa o pomocy obywatelom Ukrainy

Obywatel Ukrainy, czyli kogo obejmą rządowe gwarancje

Specustawa ukraińska opublikowana w Dzienniku Ustaw 2022 r., poz. 583 wymienia trzy sytuacje, w których osoby objęte pomocą polskiego rządu będą mogły skorzystać z szybkiej ścieżki legalizacji pobytu i pracy. W każdym z przypadków warunkiem objęcia danej osoby regulacjami specustawy jest wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa. Co do zasady przepisy ustawy obejmują:

• obywateli Ukrainy przybyłych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy;
• obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka, którzy przybyli do Polski wraz z najbliższą rodziną;
• nieposiadających obywatelstwa ukraińskiego małżonków obywateli Ukrainy.

1. Ustawa określa szczególne zasady zalegalizowania pobytu obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa, oraz obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka, którzy wraz z najbliższą rodziną z powodu tych działań wojennych przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Ilekroć w ustawie jest mowa o obywatelu Ukrainy, rozumie się przez to także nieposiadającego obywatelstwa ukraińskiego małżonka obywatela Ukrainy, o ile przybył on na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa.

Art. 1 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa

Obywatela Ukrainy (według definicji specustawy) uznaje się za osobę korzystającą w Rzeczypospolitej Polskiej z ochrony czasowej w rozumieniu art. 106 ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Legalizacja pobytu obywateli Ukrainy według przepisów specustawy

Obywatele Ukrainy, którzy w wyniku działań wojennych wjechali legalnie na terytorium Polski przekraczając granicę polsko-ukraińską w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. i deklarują zamiar pozostania w Polsce, mają zagwarantowany legalny pobyt w okresie 18 miesięcy, licząc od dnia 24 lutego 2022 r.

Za legalny uznawany będzie także pobyt dziecka urodzonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez matkę – obywatelkę Ukrainy według definicji specustawy.

Data krańcowa, czyli termin do którego legalne przekroczenie granicy polsko-ukraińskiej gwarantowało będzie zastosowanie przepisów specustawy, określona zostanie w odrębnym rozporządzeniu wydanym przez Radę Ministrów na podstawie analizy bieżącej sytuacji geopolitycznej, biorąc pod uwagę m.in. perspektywę zakończenia działań wojennych oraz liczbę osób, która wjedzie na teren Polski w wyniku tychże działań.

Uwaga! Wyjazd obywatela Ukrainy z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres powyżej 1 miesiąca pozbawia go uprawnień gwarantowanych specustawą.

Sytuacja dzieci przekraczających granicę Polsko – Ukraińską oraz legalizacja ich pobytu w Polsce

Brak rejestracji na granicy – procedura ustawowa

Specustawa przewiduje rozwiązanie w sytuacji, w której wjazd obywatela Ukrainy nie został zarejestrowany przez komendanta Straży Granicznej podczas kontroli granicznej.

Osoba, która przekroczyła granicę polsko-ukraińską bez rejestracji powinna złożyć wniosek w terminie nie dłuższym niż 60 dni od dnia wjazdu do Polski w dowolnym organie wykonawczym gminy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Komendant Główny Straży Granicznej prowadzi w systemie teleinformatycznym Straży Granicznej rejestr obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium Ukrainy oraz którzy złożyli wniosek, o którym mowa w art. 4 ust. 1.

Art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa

Wniosek składa się osobiście w siedzibie organu gminy na piśmie utrwalonym w postaci papierowej, opatrzonym własnoręcznym czytelnym podpisem, wypełnionym przez wnioskodawcę albo przez pracownika
tego organu na podstawie danych podanych przez wnioskodawcę. Osobom, które złożą wnioski z urzędu nadany zostanie numer PESEL oraz dostęp do profilu zaufanego (o ile osoba wnioskująca posiada numer telefonu oraz adres poczty elektronicznej).

Wzór wniosku zostanie ogłoszony w Biuletynie Informacji Publicznej ministra właściwego do spraw informatyzacji. Do wniosku będzie dołączana fotografia osoby, której numer PESEL jest nadawany, i zostaną pobrane jej odciski palców. Organ gminy może zapewnić obywatelowi Ukrainy nieodpłatne wykonanie fotografii.

Informacja o ustawie z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego kraju

Legalizacja pracy

Ideą specustawy ukraińskiej było określenie szczególnych zasad powierzenia pracy obywatelom Ukrainy przebywającym legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Procedura legalizacji pracy polegać ma na tym, że podmiot powierzający wykonywanie pracy obywatelowi Ukrainy będzie obowiązany w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy powiadomić za pośrednictwem systemu teleinformatycznego – praca.gov.pl właściwy urząd pracy o powierzeniu mu pracy.

Niewypełnienie tych warunków oznaczać będzie brak możliwości wykonywania pracy bez zezwolenia na pracę. 

Obywatel Ukrainy jest uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie pobytu zgodnego z obowiązującymi przepisami, w przypadku gdy:
1) jego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 lub
2) jest obywatelem Ukrainy przebywającym legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – jeżeli podmiot powierzający wykonywanie pracy powiadomi w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu o powierzeniu wykonywania pracy temu obywatelowi.

Art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa

Działalność gospodarcza na zwykłych zasadach

Obywatele Ukrainy objęci przepisami ustawy będą mogli podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na takich samych zasadach jak obywatele polscy, pod warunkiem uzyskania numeru PESEL.

Ustawa weszła w życie z dniem ogłoszenia, tj. z dniem 12.03.2022 r., z mocą od dnia 24 lutego 2022 r., Z pełną treścią ustawy możesz zapoznać się TUTAJ >