Dodatkowe uprawnienia przysługujące pracownikom oraz pracodawcom mierzącym się ze skutkami powodzi! Rozporządzenie w sprawie wykazu gmin i ustawa o usuwaniu skutków powodzi

Sprawdź kompleksowe omówienie praw pracowniczych oraz obowiązków pracodawcy w czasie powodzi. Urlopy, zwolnienia od pracy, zapomogi, przestój i wynagrodzenie. Skutki wprowadzenia stanu klęski żywiołowej dla pracowników i pracodawców >

W dniu 17 września 2024 opublikowano w Dzienniku Ustaw rozporządzenie, które precyzuje dodatkowe uprawnienia przysługujące pracownikom mierzącym się ze skutkami powodzi i pracodawcom, którzy na czas usuwania skutków powodzi będą zmuszeni przekierować pracowników np. do usuwania skutków powodzi.

W Dzienniku Ustaw opublikowano Rozporządzenie Radu Ministrów w sprawie wykazu gmin, w których są stosowane szczególne rozwiązania związane z usuwaniem skutków powodzi z września 2024 r., oraz rozwiązań stosowanych na ich terenie uruchamiające. Rozporządzenie uruchamia zapisy ustawy z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi. Oznacza to, że Rada Ministrów określiła w rozporządzeniu wykaz gmin lub miejscowości poszkodowanych w wyniku powodzi, w których zastosowanie mają szczególne rozwiązania ustanowione w ustawie.

Co rozporządzenie oznacza dla pracodawcy i pracowników?

• W sytuacji, w której powódź uniemożliwia pracownikowi dotarcie do miejsca pracy, czy to z powodu zalania dróg, zerwania mostów, lokalnych podtopień, powód ten stanowi dla pracodawcy podstawę do usprawiedliwienia nieobecności w pracy. Obowiązkiem pracownika jest niezwłoczne poinformowanie pracodawcy o zaistniałej sytuacji, powodzie nieobecności oraz przewidywanym czasie jej trwania.

• Za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy z przyczyny pracownikowi przysługuje prawo do odpowiedniej części minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przez okres nie dłuższy niż 10 dni roboczych wynikających z rozkładu czasu pracy pracownika.

• Uprawnienie nie ma zastosowania do pracowników, których uprawnienie do wynagrodzenia za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy z powodu powodzi lub do innej formy rekompensaty utraconego wynagrodzenia z tego tytułu wynika z odrębnych przepisów.

• Wynagrodzenie wypłaca pracodawca. Zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy przeciwpowodziowej w przypadku braku środków na wypłatę wynagrodzenia pracodawca, który na skutek powodzi zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej lub istotnie ograniczył jej prowadzenie, może złożyć do właściwego marszałka województwa wniosek o udzielenie nieoprocentowanej pożyczki z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

• Pracodawca może powierzyć pracownikowi wykonywanie pracy innego rodzaju niż wynikająca z nawiązanego stosunku pracy, jeżeli jest to konieczne w związku z usuwaniem skutków powodzi u tego pracodawcy. W takim przypadku pracownik zachowuje prawo do dotychczasowego wynagrodzenia, obliczonego według zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego.

Podstawa prawna: art. 8 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (nieobecność w pracy w związku z powodzią)

To z pewnością tylko kropla w morzu potrzeb… Pamiętajmy też proszę, że wsparcia, pomocy i solidarności potrzebują też przedsiębiorcy objęci skutkami powodzi.

Q&A – pytania i odpowiedzi dla pracowników i pracodawców mierzących się ze skutkami powodzi

Pytanie: Co w sytuacji jeśli naszej gminy nie ma w rozporządzeniu, a na naszym terenie ludzie brali udział w akcjach i bronili swoich domów przed powodzią? Czy w tym przypadku też możemy powołać się na ten przepis?
Odpowiedź: Niestety nie. Ustawa ma charakter warunkowy i uruchamiają rozp. rady ministrów które wskazuje obszary objęte działaniem ustawy. Możecie oczywiście wprowadzić jakieś dodatkowe uprawnienia dla pracowników w postaci urlopu w wolontariat innych czy innych zwolnień od pracy, ale przepisów ustawy to zastosować nie możemy.

Pytanie: Czy nieobecność usprawiedliwiona płatna przysługuje tylko w przypadku usuwania skutków powodzi? A co w przypadku, jeśli pracownik jest gotowy podjąć pracę, ale nie może przedostać się do zakładu pracy i aktualnie przebywa w domu?
Odpowiedź: Usprawiedliwienie dotyczy niemożności wykonywania pracy w związku z powodzią.

Pytanie: Czy pracownikom dotkniętym powodzią przysługuje zwolnienie z tytułu siły wyższej?
Odpowiedź: Tak. Orzecznictwo potwierdza, że powódź jest zdarzeniem charakteryzującym się cechami siły wyższej, czyli zewnętrznością, niemożliwością przewidzenia oraz niemożliwością zapobieżenia skutkom:
„Zdarzenia wykazujące powyższą właściwość (tj. właściwość „siły wyższej”) tradycyjnie ujmuje się w trzy grupy: klęski żywiołowe (vis naturalis), akty władzy (vis imperii) i działania zbrojne (vis armata). Do pierwszej grupy zalicza się np. powódź, uderzenie pioruna, burzę o ogromnej sile, huragan, obfite opady śniegu, nieprzeniknioną mgłę”.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2007 r., III CZP 100/07