HR-owe Koło Ratunkowe: Data rozpoczęcia pracy na umowie o pracę

Jaki dzień wskazać jako datę rozpoczęcia pracy na przełomie roku?

Pani Jola jest zatrudniona na podstawie umowy na czas określony do dnia 31.12.2023 r. Doskonale wykonuje swoje obowiązki i pracodawca chciałby zawrzeć z nią umowę na czas nieokreślony od dnia 01.01.2024 r. Księgowa zaproponowała prezesowi, aby z uwagi na to, że 1.01 jest dniem świątecznym, w nowej umowie wskazać jako dzień rozpoczęcia pracy 2.01. – wtorek. Pani Jola ma jednak wątpliwości, czy taka jednodniowa przerwa nie wpłynie na jej staż pracy?

Czy data rozpoczęcia pracy przy zawarciu kolejnej umowy o pracę z pracownikiem musi być wskazana jako dzień roboczy? Czy zastanawiałeś się kiedyś, co oznaczają poszczególne daty w umowie o pracę?

Daty w umowie o pracę i ich znaczenie dla stosunku pracy

Analizując wzór umowy o pracę, znajdziemy na nim co najmniej 4 miejsca na “daty”:

• data sporządzenia pisma (prawy górny róg),
• data zawarcia umowy,
• data rozpoczęcia pracy,
• data podpisania umowy przez pracownika.

W każdym z tych miejsc może znaleźć się całkiem inną data.

Umowa o pracę – co powinna zawierać i w jakim języku się ją sporządza?

Data sporządzenia umowy o pracę

Oznacza dzień, w którym dokument w postaci umowy został sporządzony w firmie (czy też moment, od którego przyjmujemy, że dokument istnieje w obiegu firmowym).

Data zawarcia umowy o pracę

Oznacza dzień, który strony przyjęły jako moment, od którego istnieje pomiędzy nimi pewien stosunek prawny, wiążący się z obowiązkami dla każdej ze strony. Nie musi to wcale oznaczać, że w tym dniu powstał stosunek pracy – bo taki stosunek może się także nawiązać dopiero po kilku dniach. Chodzi natomiast o to, że w ustalonym przez strony momencie automatycznie powstanie stosunek pracy. Czyli np. strony mogą zawrzeć umowę w dn. 20 listopada ustalając, że stosunek pracy powstanie 1 grudnia. Od daty zawarciu umowy strony mogą już od siebie oczekiwać, że każda z nich spełni swoje zobowiązania z momentem powstania stosunku pracy.

Data rozpoczęcia pracy w umowie o pracę

Bardzo często jest identyczna jak data zawarcia umowy – ale tak nie musi być. Termin rozpoczęcia pracy, to data, od której powstaje stosunek pracy. Czyli od tej daty kandydat do pracy nabywa status pracownika firmy, jest zgłaszany do ubezpieczenia, biegnie mu zakładowy staż pracy, ma obowiązek przychodzenia do pracy. Nie oznacza to wcale, że termin rozpoczęcia pracy musi pokrywać się z pierwszym dniem wykonywania obowiązków pracowniczych. Strony mogą ustalić np., że dana osoba jest pracownikiem (= ma termin rozpoczęcia pracy) od dn. 1 stycznia – podczas gdy pierwszy dzień świadczenia zadań wynikający z grafiku przypada w dn. 2 stycznia. (Terminu „pierwszego dnia wykonywania obowiązków” nie trzeba określać w umowie – wynika on z rozkładu/grafiku.).

Nie ma przy tym znaczenia, czy to dzień ustawowo wolny od pracy czy też jest to dzień roboczy.

Data podpisania umowy o pracę przez pracownika

To data, w której pracownik złożył podpis na dokumencie. Data ta nie powinna być późniejsza niż dzień rozpoczęcia pracy przez pracownika.

Gdyby w umowie nie wypełniono rubryki: „termin rozpoczęcia pracy”, to wówczas stosunek pracy nawiązuje się od daty wpisanej w rubryce „data zawarcia umowy”.

W umowach na czas określony daty występują często jeszcze w piątym miejscu – mianowicie w rubryce „rodzaj umowy” wpisywana jest data początkowa i końcowa stosunku pracy. W takim przypadku, data początkowa powinna być identyczna z datą wpisaną w rubryce „termin rozpoczęcia pracy”.

Wyrok Sądu Najwyższego  z dnia 29 października 2007 r., sygn. akt II PK 56/07.

W świetle bowiem art. 26 k.p. umowa o pracę jest czynnością prawną wystarczającą do nawiązania stosunku pracy między stronami w dniu, który strony same określiły bądź w dniu, w którym umowa została zawarta, jeżeli strony nie podały innej daty nawiązania stosunku pracy. Z tego względu w doktrynie przyjmuje się, że jeżeli termin rozpoczęcia pracy jest w umowie określony, to stosunek pracy powstaje w określonej dacie niezależnie od tego, czy pracownik przystąpi do wykonywania pracy, a jeżeli nieprzystąpienie do pracy przez pracownika nastąpiło z przyczyn przez niego zawinionych, to pracodawca może stosować przewidziane prawem sankcje aż do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Czy pracodawca może zmienić zamiar, co do okresu trwania umowy na czas określony, po zakończeniu okresu próbnego?

Dzień rozpoczęcia pracy w umowie o pracę według Kodeksu pracy

Stosunek pracy nawiązuje się w dniu określonym w umowie jako dzień rozpoczęcia pracy.

Art. 26 Kodeksu pracy

Sięgnijmy do art. 26 Kodeksu pracy. Odnajdziemy w nim fundamentalną zasadę, zgodnie z którą, stosunek pracy nawiązuje się w terminie określonym w umowie o pracę jako dzień rozpoczęcia pracy, a jeżeli termin ten nie został wskazany, w dniu zawarcia umowy. Zwróć uwagę, że ustawodawca rozdzielił tym samym definicję daty zawarcia umowy od daty nawiązania stosunku pracy. Nic zatem nie stoi na przeszkodzie, aby nawiązanie stosunku pracy nastąpiło w dniu świątecznym, czy też w jakimkolwiek innym dniu wolnym od pracy (np. w niedzielę). Nie wpływa to na faktycznie rozpoczęcie wykonywania pracy. Przepisy dopuszczają wskazanie w umowie o pracę późniejszego terminu podjęcia zatrudnienia, niż data podpisania umowy (patrz: wyrok sądu w ostatnim akapicie). Zatem odpowiadając na pytanie postawione we wstępie:

• data zawarcia umowy o pracę: 31 grudnia
• data rozpoczęcia pracy: 1 stycznia