HR-owe Koło Ratunkowe: Sporadyczne badanie trzeźwości pracowników

“Pani Moniko, czy badanie trzeźwości obejmuje jedynie sytuacje, w których podejrzewamy, że pracownik jest w stanie po spożyciu alkoholu lub środków odurzających? Kierownicy mają pomysł, aby takie kontrole odbywały się regularnie i miały charakter prewencyjny, żeby wyłapać “najsłabsze ogniwa”. Czy to wymaga dodatkowych formalności?“
Magda, HR Administrator z Łodzi

Procedura kontroli trzeźwości kluczowa dla wdrożenia

21 kwietnia 2023 roku. Od tego dnia obowiązują przepisy Kodeksu pracy, które regulują zasady przeprowadzania przez pracodawców prewencyjnej kontroli trzeźwości pracowników (w tym zleceniobiorców czy współpracowników B2B) na obecność w ich organizmach alkoholu oraz środków działających podobnie do alkoholu. Zgodnie z przyjętymi przepisami, taka kontrola prewencyjna (lub gdy zachodzi podejrzenie) nastąpi, jeżeli będzie to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia. Pracodawca będzie mógł w tym celu użyć alkomatu lub narkotestu.

Pracodawca może zdecydować się na kontrolowanie trzeźwości pracowników zgodnie z Kodeksem pracy. Może również pozostać przy dotychczasowej procedurze, czyli wezwania do zakładu pracy organu uprawnionego do przeprowadzenia kontroli, czyli policji.

Niezależnie od tego czy pracodawca chce wprowadzić taką możliwość ze względu na planowane sporadyczne kontrole czy chce zobowiązać konkretną grupę pracowników do poddawania się regularnym kontrolom, musi mieć na względzie procedurę wdrożenia kontroli trzeźwości określoną przepisami Kodeksu pracy.

Zgodnie z art. 22(1c) §10 Kodeksu pracy, pracodawca:

• wprowadza kontrolę trzeźwości, 
• informację o grupie lub grupach pracowników objętych kontrolą trzeźwości 
• sposób przeprowadzania kontroli trzeźwości, w tym rodzaj urządzenia wykorzystywanego do kontroli, 
• czas i częstotliwość przeprowadzania kontroli w przepisach wewnątrzzakładowych, tj. w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.

Obowiązki informacyjne pracodawcy, czyli pełna transparentność z poszanowaniem godności osobistej pracowników

O wprowadzeniu kontroli trzeźwości pracodawca informuje pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy nie później niż 2 tygodnie przed rozpoczęciem jej przeprowadzania.

W związku z zatrudnieniem pracownika objętego kontrolą trzeźwości pracodawca przekazuje temu pracownikowi przed dopuszczeniem go do pracy wspomniane wyżej informacje w postaci papierowej lub elektronicznej.

Kiedy wprowadzić procedurę prewencyjnej kontroli trzeźwości?

Przesłankami do wprowadzenia kontroli trzeźwości może być:

• zapewnienie ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub
• ochrony mienia.

Jeśli pracodawca uzna, że wprowadzenie sporadycznych kontroli trzeźwości pracowników związane jest z zapewnieniem ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia i określa zasady przeprowadzania takich kontroli, to zasadnym staje się wprowadzenie sporadycznych badań trzeźwości wszystkich lub tylko konkretnej grupy pracowników.

Należy mieć na uwadze fakt, że ustawodawca nie wymaga, aby kontrola trzeźwości była przeprowadzana jedynie w sytuacji podejrzenia, że pracownik stawił się do pracy w stanie nietrzeźwości. Kontrola może być przeprowadzana regularnie – w ramach prewencji. 

W związku z powyższym, jeśli zostaną spełnione wszystkie obowiązki wynikające z przepisów Kodeksu pracy, a pracodawca określi sposób przeprowadzania kontroli trzeźwości, czas i częstotliwość przeprowadzania kontroli to może wprowadzić sporadyczne badanie trzeźwości pracowników w zakładzie pracy.