Minimalne wynagrodzenie 2024, czyli podwójna podwyżka dla 3,6 mln Polaków

Rada Ministrów przyjęła wysokość minimalnego wynagrodzenia na 2024 rok

Wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę jest corocznie przedmiotem negocjacji w ramach Rady Dialogu Społecznego. Zgodnie z ustawą o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, Rada Ministrów, w terminie do 15 czerwca każdego roku, przedstawia Radzie Dialogu Społecznego m.in. propozycję wysokości minimalnego wynagrodzenia oraz propozycję wysokości minimalnej stawki godzinowej w roku następnym. Następnie Rada Dialogu Społecznego uzgadnia wysokość minimalnego wynagrodzenia oraz ustala wysokość minimalnej stawki godzinowej. Termin na wypracowanie wspólnego stanowisko partnera społecznego minął, a konsensusu nie osiągnięto, co oznacza, że inicjatywę ustalenia wysokości wynagrodzenia minimalnego przejęła Rada Ministrów. Zgodnie z ustawą Rada Ministrów zobowiązana jest do ustalenia na rok następny wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej dla określonych umów cywilnoprawnych i opublikowania go w Dzienniku Ustaw do 15 września każdego roku. Dokładnie 15 września 2023 r. opublikowano w Dzienniku Ustaw 2023, poz. 1983 rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r.

Podwójna waloryzacja minimalnego wynagrodzenia w 2024 roku

Jak stanowi art. 3 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu, jeżeli prognozowany na rok następny wskaźnik cen wynosi co najmniej 105% – ustala się dwa terminy zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej:

• od dnia 1 stycznia i
• od dnia 1 lipca.

Powyższe oznacza, że jeśli wskaźnik inflacji wynosi więcej niż 5%, podwyższanie płacy minimalnej odbywa się w ciągu roku dwukrotnie. Aktualnie, wskaźnik inflacji konsumenckiej podany przez GUS wynosi 10,1%.

Wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2024 r.

Minimalna stawka godzinowa w 2024 r.

Ustalenie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę

Na mocy Ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę ze składników wynagrodzenia wliczanych do minimalnego wynagrodzenia został wyłączony dodatek stażowy. I tak od 1 stycznia 2020 roku przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia minimalnego uwzględnia się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, które zostały zaliczone do wynagrodzeń osobowych przez Główny Urząd Statystyczny. Są to m.in.:

• wynagrodzenie zasadnicze,
• premie,
• prowizje,
• dodatki (np.: funkcyjny),
• nagrody (z wyłączeniem nagrody jubileuszowej).

Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami do ustalenia wysokości minimalnego wynagrodzenia nie wlicza się dodatku za pracę w nadgodzinach, dodatku za staż pracy, nagrody jubileuszowej oraz odprawy emerytalnej i rentowej. Od 2017 r. do minimalnej pensji nie wlicza się również dodatku za pracę w nocy. Od 2024 roku wyłączony zostanie dodatek za szczególne warunki pracy.

Czy w związku ze zmianą, należy wręczyć pracownikowi aneks do umowy i informację o warunkach zatrudnienia?

Zgodnie z art. 29 § 1 Kodeksu pracy, umowa o pracę określa strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, w szczególności:

• rodzaj pracy
• miejsce wykonywania pracy
• wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia
• wymiar czasu pracy
• termin rozpoczęcia pracy. 

Skoro wysokość wynagrodzenia, jako stały element treści, została określona w umowie o pracę poprzez wskazanie konkretnej kwoty wynagrodzenia, aby ją zmienić niezbędne jest wprowadzenie w umowie zmian. Aby dokonać zmiany w treści umowy o pracę konieczne jest zastosowanie jednego z dwóch trybów:

• porozumienia zmieniającego, jeśli pracownik wyraża zgodę na zmianę lub 
• w drodze wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy i płacy, jeśli pracownik nie wyraża zgody na proponowaną zmianę.

Aneks do umowy tylko, jeśli zmiana jest neutralna

W przepisach prawa pracy nie funkcjonuje pojęcie aneksu do umowy. Pracodawcy nierzadko jednak postanawiają o wprowadzeniu takiego dokumentu do obiegu. W praktyce, aneks do umowy stosowany jest najczęściej w przypadku przekazania informacji neutralnej lub oczywistej dla pracownika. Niektórzy pracodawcy decydują się na zastosowanie aneksu do umowy w związku z koniecznością zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w treści umowy o pracę.

Obowiązek informacyjny

Zdarza się tak, że w treści umowy o pracę wynagrodzenie nie zostało określone poprzez podanie konkretnej kwoty, a jedynie poprzez zastosowanie zapisu o tym, że pracownik otrzymuje minimalne wynagrodzenie zgodne z obowiązującą w danym roku stawką wynikającą z ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, wówczas pracodawca nie ma obowiązku sporządzania dokumentu aktualizującego treść umowy o pracę. W takim przypadku konieczne jest jednak poinformowanie pracownika, że jego wynagrodzenie ulega zmianie w związku ze wzrostem kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, a pracownik, od 1 stycznia 2024 będzie wynagradzany w kwocie 4242 zł brutto (przy pełnym etacie).

W treści informacji o warunkach zatrudnienia (art. 29 § 3 Kodeksu pracy) należy wskazać inne niż uzgodnione w umowie o pracę przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia oraz świadczenia pieniężne lub rzeczowe. W związku ze zmianą wysokości wynagrodzenia za pracę nie ma konieczności aktualizacji “informacji o warunkach zatrudnienia”.

Podwyżka dla 3,6 mln Polaków

Ministerstwo pracy prognozuje, że w 2024 roku płacę minimalną zarabiać będzie aż 3,6 mln Polaków. Podwyżka sięga aż 20%. Nagłówki gazet ogłosiły już 700 plus dla pracujących. Tak wysoka płaca minimalna wynosić będzie w przyszłym roku prawie 50% średniego wynagrodzenia. Według prognoz przeciętne wynagrodzenie wyniesie 7794 zł, więc względem płacy minimalnej kształtuje się następująco:

• od stycznia 2024 r. – 54,4 %
• od lipca 2024 r. – 55,2%.

Spłaszczenie dochodów nawarstwia absurdy i powoduje, że urzędnicy państwowi i nauczyciele, którzy nie mogą liczyć na spektakularne podwyżki budżetowe, zarabiają nieco powyżej płacy minimalnej. To z kolei odbija się na jakości edukacji i usług w urzędach.

Ciekawie prezentuje się też relacja płacy minimalnej do wynagrodzenia godziwego. Za wynagrodzenie godziwe według Europejskiej Karty Społecznej uznaje się stawkę ustaloną na poziomie około 68% przeciętnego wynagrodzenia krajowego. Oznacza to, że spełnienie tego warunku wiązałoby się ze wzrostem płacy minimalnej do ok. 4700 zł brutto.