HR Detektyw #55 Monitoring nowości i zmian

W formacie wideo, zapraszam na mój kanał na YouTube – Subskrybuj, aby otrzymywać najnowsze informacje!

News 1 – Trwają prace nad nowelizacjami ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy

W rządzie trwają prace nad nowelizacjami tzw. specustawy ukraińskiej, czyli ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Według zapowiedzi przedstawicieli MSWiA aktualizacja aktu prawnego obejmie cudzoziemców, którzy dotarli do Polski drogą inną, niż bezpośrednio z Ukrainy, czyli przez granice ze Słowacją, Węgrami, Rumunią oraz Mołdawią i zadeklarowali zamiar pozostania w naszym kraju. Zmiany możemy spodziewać się jeszcze w tym tygodniu.

Polacy przyjmowali Ukraińców bez względu na to, którą granicę przekraczali. Część Polaków otrzymałoby świadczenie, a część nie. Zdajemy sobie sprawę, że było ogólne zobowiązanie rządu dotyczące poniesienia kosztów, które ponoszą samorządy, wojewodowie, wszystkie inne instytucje. Dlatego musimy tę poprawkę przyjąć.

Wiceszef Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Maciej Wąsik

Projekt zakłada, że ustawa wejdzie w życie z dniem ogłoszenia, z mocą wsteczną od dnia 24 lutego 2022 r., tak aby nie różnicować sytuacji prawnej obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej poprzez inne kraje w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., tj. od dnia rozpoczęcia działań wojennych w Ukrainie, do dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej.

Równolegle opublikowane zostały założenia do nowelizacji projektowanej przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej. Zmiany proponowane przez resort rodziny obejmą, według zapowiedzi, umożliwienie obywatelom Ukrainy, którzy przybyli do Polski związku z działaniami wojennymi uzyskania statusu polskiego rezydenta podatkowego już od pierwszego dnia pobytu.

News 2 – Rejestracja w systemie PESEL

Od początku działania systemu rejestracji już ponad 123 tysiące uchodźców z Ukrainy otrzymało numery PESEL. Choć rejestracja nie jest obowiązkowa, to jednak determinuje ona uzyskanie pomocy socjalnej, a także skorzystanie z szybkiej ścieżki legalizacji pracy ustanowionej przez specustawę. Jako jedną z form wsparcia przewiduje się w niej możliwość wypłaty jednorazowego świadczenia w wysokości 300 złotych na osobę, przeznaczonego na pokrycie kosztów bieżącego utrzymania. Szerzej o tym świadczeniu pisaliśmy w artykule na blogu www.HRnaSzpilkach.pl, gdzie autor – adwokat Łukasz Łukaszewski omówił warunki wnioskowania i przyznawania pomocy socjalnej.

Przypomnijmy też, że od 16 marca 2022 roku osoby fizyczne, które pomagają obywatelom Ukrainy uciekającym przed wojną, poprzez zapewnienie im zakwaterowania i wyżywienia, mogą wnioskować o zwrot poniesionych na ten cel środków. Świadczenie wypłacane jest przez organy gminne na podstawie wniosku osoby uprawnionej przez okres 60 dni, z możliwością przedłużenia w szczególnie uzasadnionych przypadkach. W przypadku osób fizycznych wysokość świadczenia za jeden dzień wynosi do 40 zł.

News 3 – Migracja szansą na wzrost podaży pracy

Według szacunków Straży Granicznej do Polski przybyło już ponad 2 mln 110 tys. uchodźców z ogarniętej wojną Ukrainy. Polski rynek pracy przygotowuje się zatem na wchłonięcie znacznej części zasobów ludzkich do swoich organizacji. Według money.pl wstępne szacunki mówią, że jesteśmy w stanie wchłonąć bezpośrednio nawet 700-800 tys. pracowników. 

Ważną kwestię i wyznacznik szacowanej wielkości zatrudnienia stanowią z pewnością kwalifikacje i odpowiednie dopasowanie kompetencji pracowników z Ukrainy do polskich potrzeb.

Pracodawcy powinni jednak wykazać się wrażliwością w organizowaniu miejsc pracy. Choć z jednej strony, jako przedsiębiorcy, dysponujemy uproszczonymi procedurami legalizacji pracy (pracodawca ma 14 dni od momentu zatrudnienia obywatela Ukrainy, by zgłosić ten fakt przez portal praca.gov.pl), to jednak musimy pamiętać, że mamy do czynienia z osobami obciążonymi traumą wojenną, z pewną barierą językową i w specyficznej sytuacji życiowej. Zdecydowanie większą część migrantów stanowią kobiety, osoby nieletnie lub w wieku powyżej 60 lat, stąd rynek pracy musi dopasować swoją propozycję do konkretnego modelu pracownika.

News 4 – Główny Inspektor Pracy o tłumaczeniu dokumentów na język zrozumiały dla pracownika

W wywiadzie udzielonym Rzeczpospolitej, Główny Inspektor Pracy – Pani Katarzyna Łażewska-Hrycko odniosła się do kwestii tłumaczenia dokumentów, w tym umów o pracę, zawieranych z uchodźcami. Według sygnałów z rynku pracy, ze względu na małą ilość tłumaczy z języka ukraińskiego i utrudnioną dostępność tego rodzaju usług, przedsiębiorcy przygotowują dokumenty tylko w języku polskim.

Główna Inspektor Pracy wskazała, iż w tym zakresie obowiązują ogólne przepisy ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (art. 88h ust. 1 pkt 3 oraz art. 90d ust. 2), zgodnie z którymi cudzoziemiec powinien dostać tłumaczenie podpisywanej umowy na zrozumiały dla niego język. Nie musi to być ukraiński. Jeśli posługuje się on np. językiem angielskim, wówczas obok polskiej wystarczy wersja po angielsku. Jeśli jednak włada wyłącznie ukraińskim, tłumaczenie może być tylko na ten język.

News 5 – Ozusowanie umów zleceń planowane na I kwartał 2023 r.

Jak informowaliśmy już na łamach cyklu HR Detektywi, Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej pracuje nad projektem nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, który zakłada likwidację tzw. zbiegów umów i ozusowanie wszystkich umów zlecenia i umów o dzieło. Jak informuje Ministerstwo Rozwoju i Technologii deklaracja ta pojawiła się w Krajowym Programie Reform 2022/2023, który obecnie znajduje się na etapie konsultacji społecznych.

Celem reformy jest ograniczenie segmentacji rynku pracy poprzez zwiększenie ochrony socjalnej wszystkich osób pracujących na podstawie umów cywilnoprawnych, poprzez objęcie tych umów składkami na ubezpieczenia społeczne, niezależnie od uzyskiwanych przychodów. Planowane zmiany przyczynią się do uporządkowania systemu ubezpieczeń społecznych, uszczelnienia zasad podlegania ubezpieczeniom, zwiększenia ochrony ubezpieczeniowej czy podwyższenia przyszłych świadczeń długoterminowych.

Krajowy Program Reform 2022/2023

Konsultanci społeczni tego projektu wskazują na jeden pozytyw – wzrost składek społecznych skutkować będzie obniżeniem składki zdrowotnej.

Krajowy Program Reform nie zatrzyma się jednak tylko na ozusowaniu umów zleceń. W dokumencie znajdujemy pojęcie “jednolity kontrakt”, które odnosi się do umów o pracę. Celem rozwiązania, według jego pomysłodawców, jest „zwiększenie elastyczności i bezpieczeństwa na polskim rynku pracy”. Chodzi o stworzenie katalogu wzorców umów o pracę, w zależności od rodzaju umowy, do którego stosowania zobligowani byliby pracodawcy. Rząd planuje w tym zakresie konsultacje z organizacjami pracodawców i związków zawodowych.

News 6 – Ustawa o obronie Ojczyzny podpisana przez prezydenta

W dniu 18 marca 2022 r. Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny. Nowy akt prawny implikuje konkretne obowiązki dla stron stosunku pracy, np.:

• rozwiązanie stosunku pracy z osobą powołaną do pełnienia zasadniczej służby wojskowej albo terytorialnej służby wojskowej nastąpi tylko za zgodą pracownika,
• pracodawca będzie miał obowiązek udzielenia urlopu bezpłatnego pracownikowi odbywającemu szkolenie podstawowe lub specjalistyczne w czasie pełnienia dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej; w tym czasie pracownik zachowa wszystkie uprawnienia wynikające ze stosunku pracy, za wyjątkiem prawa do wynagrodzenia;
• rozwiązanie przez pracodawcę stosunku pracy z małżonkiem żołnierza, który odbywa obowiązkową zasadniczą służbę wojskową będzie możliwe wyłącznie z winy pracownika, w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji zakładu pracy;
• pracodawca zatrudniający pracownika – żołnierza rezerwy lub OT pełniącego służbę wojskową rotacyjnie uprawniony będzie do otrzymania świadczenia pieniężnego (rekompensaty kosztów nieobejmującej wynagrodzenia) za dni, w których pracownik pełnił służbę wojskową.

Ustawa o obronie Ojczyzny wejdzie w życie, co do zasady, po upływie 30 dni od dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.