HR Detektyw #61 Składki ZUS od umów zleceń, PIP kontroluje PPK i spadek bezrobocia

HR detektywa możesz również odsłuchać w formie podcastu.

W formacie wideo, zapraszam na mój kanał na YouTube – Subskrybuj, aby otrzymywać najnowsze informacje!

News 1 – Pełne oskładkowanie umów cywilnoprawnych zagwarantowane w Krajowym Planie Odbudowy

Okazuje się, że dzięki KPO nie ma już odwrotu od obciążenia umów zleceń i umów o dzieło składkami ZUS. W wyniku ustaleń z Komisją Europejską uzgodniono, że od 1 marca 2023 roku od wszystkich umów cywilnoprawnych będą odprowadzane składki na ubezpieczenia społeczne, w tym ubezpieczenie chorobowe. Choć z rządu płyną niespójne informacje – m.in. o tym, że negocjowane będzie wyłączenie z oskładkowania umów o dzieło, a także odłożenie w czasie wejścia w życie nowego obciążenia aż do 1 stycznia 2024 roku, naszym HR Detektywom udało się dotrzeć do oficjalnego dokumentu – załącznika do decyzji implementacyjnej Rady UE, w którym czytamy:

Nadrzędnym celem reformy jest ograniczenie fragmentacji rynku pracy oraz zwiększenie bezpieczeństwa socjalnego niektórych pracowników. Aby to osiągnąć, wszystkie umowy cywilnoprawne o pracę będą podlegały składkom na ubezpieczenia społeczne, z wyjątkiem umów zlecenia zawieranych z uczniami szkół średnich i studentami do 26 roku życia. 

Reforma zostanie wprowadzona aktem prawnym, który zagwarantuje, że zatrudnienie na podstawie umów cywilnoprawnych będzie podlegało składkom na ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe, wypadkowe, z tytułu chorób zawodowych i chorobowe. Ponadto zniesiona zostanie zasada, zgodnie z którą składka na ubezpieczenie społeczne jest odprowadzana od minimalnego wynagrodzenia za pracę z tytułu umów cywilnoprawnych.

Wdrażanie reformy zostanie zakończone do 31 marca 2023 roku.

Objęcie obowiązkiem składkowym umów cywilnoprawnych jest jednym z warunków otrzymania przez Polskę funduszy z Krajowego Programu Odbudowy. Rzecznik rządu, Piotr Müller, stoi na stanowisku, że umowy o dzieło nie wchodzą w zakres projektowanych rozwiązań. Biorąc pod uwagę fakt, że już dziś instytucja umowy o dzieło wymiera, pod wpływem niekorzystnych interpretacji ZUS, możemy spodziewać się kolejnego, znacznego wzrostu obciążeń kosztów pracy.

News 2 – Nowe założenia dot. prac wzbronionych młodocianym – projekt resortu pracy

W Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej toczą się intensywne prace nad wdrożeniem do polskiego prawa postanowień unijnej dyrektywy w sprawie ochrony pracy osób młodych.

Projektowane przepisy mają umożliwić zatrudnianie młodocianych w wieku powyżej 16 lat przy niektórych rodzajach prac wzbronionych, jeżeli jest to potrzebne do odbycia przygotowania zawodowego.

Z uwagi na postęp techniczny, jaki dokonał się na przestrzeni ostatnich lat w zdecydowanej większości sektorów gospodarki, należy dostosować przepisy dotyczące ochrony pracy młodocianych do obecnie panujących standardów przy uwzględnieniu ramowych wymagań wspomnianej wyżej Dyrektywy.

Uzasadnienie do projektu ustawy

Co ciekawe, ustawodawca argumentuje projektowane zmiany postępem technologicznym widocznym w oferowanych współcześnie środkach
ochrony indywidualnej, coraz doskonalszych narzędziach oraz efektywniej zabezpieczanym urządzeniom wykorzystywanym przy praktycznej nauce zawodu. Główne zmiany to:

• Ocena ryzyka zawodowego będzie każdorazowo udokumentowana i potwierdzona przez pracownika służby bhp oraz lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad młodocianymi, także w przypadku zmiany miejsca pracy lub sposobu jej wykonania
• Młodociani w wieku powyżej 17 lat będą mogli pracować na wysokości powyżej 10 metrów, choć w ograniczonym wymiarze do 2 godzin na dobę, pod warunkiem pełnego zabezpieczenia przed upadkiem i wyłączenia pozostałych zagrożeń.
• Zmianie ulegną załączniki do rozporządzenia – w wykazie prac wzbronionych zmienione zostaną wymogi dot. nadmiernego wysiłku fizycznego, m.in. w związku z wcześniejszym rozwojem fizycznym młodocianych kobiet proponuje się, aby przy pracach transportowych dopuszczalne wartości obciążenia wynosiły 60% wartości dopuszczalnych dla kobiet pełnoletnich.
• Katalog prac zagrażających prawidłowemu rozwojowi psychicznemu młodocianych pracowników, uzupełniono o prace związane z produkcją, sprzedażą, promocją i użytkowaniem wyrobów nikotynowych oraz produkcją, sprzedażą i reklamą treści pornograficznych, z uwagi na fakt, że stale zmieniający się rynek pracy dostarcza coraz to nowych zagrożeń – w tym e-papierosy lub reklamy artykułów erotycznych.

Z pełną treścią projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac możesz zapoznać się na stronach Rządowego Centrum Legislacji.

News 3 – PIP skontroluje czy nie nakłaniałeś do rezygnacji z PPK. Grożą surowe konsekwencje!

Pracodawca może szybciej zapisać pracownika lub zleceniobiorcę do PPK, zaś PIP może nałożyć surową karę, jeśli w toku kontroli okaże się, że pracodawca nakłaniał do rezygnacji z Pracowniczych Planów Kapitałowych. To efekt ustawy z dnia 28 kwietnia 2022 r. o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021–2027, która weszła w życie 4 czerwca 2022 r.

• Na mocy zmienionych przepisów mikroprzedsiębiorcy i osoby fizyczne będą miały obowiązek informowania PFR o powodach niewdrażania PPK; zmiana ma na celu zapewnienie PFR możliwości weryfikacji prawidłowości działań w zakresie PPK tych podmiotów zatrudniających,
• Umowa o prowadzenie PPK będzie mogła być zawarta nie wcześniej niż po upływie 14 dni zatrudnienia i nie później niż do 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął termin 3 miesięcy zatrudnienia
• Doprecyzowano przepisy, na mocy których zawarcie umowy o prowadzenie PPK dla osoby, która ukończyła 55 lat, ale nie ukończyła 70 lat, następuje zawsze na wniosek tej osoby
• Państwowa Inspekcja Pracy zyskała nowe kompetencje do przeprowadzania kontroli podmiotów zatrudniających w zakresie przestrzegania zakazu nakłaniania do rezygnacji z oszczędzania w PPK
• Zapewniono możliwość prowadzenia przez PIP kontroli w zakresie PPK podmiotów zatrudniających, które nie są pracodawcami (np. zleceniodawców)

Szczegółowe opracowanie i obszerne wyjaśnienia znajdziesz na moim blogu w artykule “Zmiany w ustawie o PIP i PPK”

News 4 – Podwyżki w służbie zdrowia przyjęte przez Sejm

Ustawa o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw zakłada podwyższenie gwarantowanego poziomu najniższych wynagrodzeń zasadniczych niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych już od 1 lipca br. W zależności od grupy pracowników będzie to podwyżka gwarantowanego wynagrodzenia zasadniczego od 17% do 41%, przy czym średnio najniższe wynagrodzenie zasadnicze wzrośnie o 30%.

Przykładowy wzrost gwarantowanych najniższych wynagrodzeń zasadniczych wyniesie:

• lekarz specjalista (II stopień): z 6 769 zł do 8 210 zł – wzrost o 1 441 zł;
• lekarz ze specjalizacją I stopnia: z 6 201 zł do 8 210 zł – wzrost o 2 009 zł;
• mgr pielęgniarstwa, fizjoterapii, farmaceuta oraz diagnosta laboratoryjny ze specjalizacją: z 5 478 zł do 7 304 zł – wzrost o 1 827 zł;
• mgr farmaceuta, fizjoterapeuta, diagnosta laboratoryjny, pielęgniarka, oraz psycholog bez specjalizacji: z 4 186 zł do 5 775 zł – wzrost o 1 590 zł;
• ratownik medyczny oraz pielęgniarka ze średnim wykształceniem: z 3 772 zł do 5 323 zł – wzrost o 1 550 zł;
• opiekun medyczny oraz technik medyczny ze średnim wykształceniem: z 3 772 zł do 4 870 zł – wzrost o 1 097 zł;
• sanitariusz oraz salowa: z 3 049 zł do 3 680 zł – wzrost o 632 zł.

Najwyższe podwyżki, bo aż o 41 proc. otrzymają pielęgniarki ze średnim wykształceniem, bez specjalizacji. Szacuje się, że podwyżki obejmują grupę ok. 460 tys. medycznych i niemedycznych pracowników działalności podstawowej, zatrudnionych w podmiotach leczniczych na podstawie umowy o pracę. Wzrost wynagrodzeń zasadniczych spowoduje również wzrost składników od nich zależnych.

Przebieg procesu legislacyjnego oraz treść projektu możesz śledzić na stronach Kancelarii Sejmu.

News 5 – Historyczny spadek bezrobocia, widmo spowolnienia gospodarczego oraz podwójna waloryzacja płacy minimalnej, czyli krajobraz polskiej gospodarki w czasie wojny w Ukrainie

W prowadzonych przeze mnie kursach w Akademii Mistrzostwa Kadrowo-Płacowego zwracam uwagę moich Uczniów na pewien ważny obszar – osoby związane z obszarem prawa pracy i kalkulacji wynagrodzeń powinny śledzić trendy na rynku pracy i wskaźniki makroekonomiczne. Taka wiedza pozwala przygotować się na skutki, które odczuwają pracodawcy, a co za tym idzie – my, kadrowi! Poniżej kilka najważniejszych danych:

• Minister finansów Magdalena Rzeczkowska potwierdza, że najbliższe lata będą trudne dla polskiej gospodarki, zaś rząd planuje ograniczenie wydatków publicznych. Ma to spowodować szybsze schodzenie inflacji do akceptowalnych poziomów i ochronić polskie społeczeństwo przed drastycznym wzrostem cen. Dokładnie o tym mówiłam wczoraj podczas jednej z branżowych konferencji:

Pracodawcy nie mierzą się obecnie z podwyżkami wynagrodzeń, a z ich urealnieniem, dostosowaniem do rosnących cen. Priorytetem jest to, by poziom życia pracowników nie uległ pogorszeniu.

Monika Smulewicz

• Z szacunków Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej wynika, iż stopa bezrobocia rejestrowanego wyniosła w maju rekordowe 5,1% – pomimo napływu uchodźców i włączenia ich w rynek pracy. Jest to historyczny wynik i powrót do wyników sprzed pandemii! Wynika z tego, że w kryzysie jesteśmy bardzo pracowitym społeczeństwem!

• Po wtorkowym posiedzeniu Rządu poznaliśmy konkretne propozycje wysokości minimalnego wynagrodzenia na 2023 rok:
  – od stycznia 2023 r. minimalne wynagrodzenie ma wynosić 3 383,00 zł (o 373 zł więcej niż aktualnie);
  – od lipca 2023 r. minimalne wynagrodzenie wzrośnie do kwoty 3 450,00 zł (wzrost o 440 zł w stosunku do roku bieżącego).
  Tym samym wzrośnie również minimalna stawka godzinowa:
  – od stycznia 2023 r. minimalna stawka godzinowa ma wynosić 22,10 zł;
  – od lipca 2023 r. minimalna stawka godzinowa wzrośnie do kwoty 22,50 zł.
  Propozycje trafią teraz pod obrady Rady Dialogu Społecznego, więc prawdopodobnie nie jest to jeszcze ostatnie słowo…

News 6 – Orzecznictwo na dziś! Urlopu wypoczynkowego udzielamy za rok, w którym pracownik nabył do niego prawo!

Ostatnie tygodnie przed wakacjami to lawina pytań od pracowników i pracodawców dotyczących udzielania i wnioskowania o urlopy wypoczynkowe. Pamiętaj, że pracodawca nie może udzielić pracownikowi urlopu, do którego ten nie nabył jeszcze prawa! Sytuacja taka może mieć miejsce, gdy pracownik wykorzystał cały przysługujący mu urlop i zwraca się do pracodawcy z prośbą o “zaliczkowanie” urlopu z roku kolejnego. Poniżej przytaczam orzecznictwo Sądu Najwyższego, które dowodzi postawionej tezy. Dla jasności, pracodawca może zwolnić pracownika ze świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, jednak nie będzie to urlop wypoczynkowy w rozumieniu art. 161 Kodeksu pracy. Wykroczeniem poza prawa pracownicze będzie również pomniejszenie bilansu urlopowego za przyszły rok w sytuacji, gdy pracodawca udzielił “nadwyżkowego” urlopu wypoczynkowego w roku poprzednim.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 2011 r., Sygn. akt II PK 314/10
“Kodeks pracy dopuszcza więc możliwość udzielenia urlopu wypoczynkowego później niż w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik nabył do niego prawo, ale nie przewiduje, że można takiego urlopu udzielić wcześniej, tzn. przed nabyciem do niego prawa, co znajduje uzasadnienie w celu urlopu wypoczynkowego, jakim jest zapewnienie pracownikowi możliwości corocznej regeneracji sił fizycznych i psychicznych. W ten sposób wyznacza się minimalną częstotliwość korzystania z uprawnień urlopowych (zasada corocznego urlopu wypoczynkowego). Urlop za dany rok kalendarzowy nie może więc zostać udzielony w roku poprzednim.”