HR Detektywi #121: Wigilia wolna od pracy, wypłata zasiłków w 2025 roku, zmiana definicji mobbingu, prawa wolontariuszy

News 1: Wigilia dniem wolnym od pracy?  

Czy Wigilia Bożego Narodzenia będzie nowym dniem wolnym od pracy? Projekt ustawy zapowiadany i złożony w sejmie przez przedstawicieli Lewicy decyzją posłów trafił właśnie do dalszych prac w komisjach sejmowych: polityki społecznej i rodziny oraz gospodarki i rozwoju. Zmianie ulegnie w pierwszej kolejności ustawa o dniach wolnych od pracy, w której rozszerzony zostanie katalog dni ustawowo wolnych od pracy. W konsekwencji konieczne będą zmiany w kodeksie pracy oraz przepisach dotyczących ograniczeń handlu w dni wolne. Obecnie osoby zatrudnione w placówkach handlowych pracują w Wigilię do godziny 14:00, natomiast pracodawcy spoza branży handlowej niejednokrotnie skracają godziny pracy w tym dniu lub z własnej inicjatywy udzielają swoim pracownikom dodatkowego dnia wolnego.  

Projektodawcy uzasadniają swoją inicjatywę szczególnych charakterem tego dnia, poprzedzającego święta Bożego Narodzenia, kiedy to rodziny spotykają się podczas kolacji wigilijnej. W ich ocenie ustawowe ustanowienie Wigilii dniem wolnym od pracy dla wszystkich pracowników niejako usankcjonuje istniejące już praktyki stosowane przez wielu pracodawców, zwiększy bezpieczeństwo podróżujących osób poprzez rozłożenie natężenia ruchu drogowego na dłuższy czas, a także ułatwi pogodzenie życia prywatnego z zawodowym, np. ułatwi sprawowanie opieki nad dziećmi podczas ferii świątecznych.  

Wnioskodawcy przyznają, że nie szacowali skutków ekonomicznych tego rozwiązania, skupiając się przede wszystkim na kwestiach związanych z dobrostanem pracowników. Postulują także, aby z dodatkowego dnia wolnego można było skorzystać już w tym roku, czyli na nieco ponad miesiąc.  

Zaskoczenia tym pomysłem nie kryją pracodawcy, którzy zgłaszają do niego szereg krytycznych uwag. Zwracają uwagę na różne uwarunkowania w poszczególnych sektorach gospodarki i w poszczególnych przedsiębiorstwach. Podkreślają, że takie rozwiązania powinny być poprzedzone konsultacjami z partnerami społecznymi, których tu zabrakło. Także obawy, że proponowane zmiany dotkną w największej mierze mikro- oraz małych i średnich przedsiębiorców, którzy i tak mierzą się z coraz większą ilością wyzwań związanych ze zmieniającym się otoczeniem prawnym i ekonomicznym, a jednocześnie ich zasoby i elastyczność w kwestiach finansowych są znacznie mniejsze niż w dużych organizacjach. Nie mniej obiekcji wzbudza także możliwość wejścia w życie nowych regulacji jeszcze w tym roku, co dla wielu przedsiębiorców będzie wymagało przeorganizowania pracy w krótkim czasie. Ich zdaniem takie tempo wprowadzania zmian, bez odbycia debaty z wszystkimi zainteresowanymi stronami narusza zasady dobrej legislacji.  

Jak widać zdania są podzielone, nam pozostaje na razie poczekać na efekty prac w sejmie i senacie nad proponowanymi zmianami.  

Źródło: serwis Prawo.pl 

News 2: Kto będzie wypłacał zasiłki w 2025 r. 

Zbliża się 30 listopada, a to ważna data dla płatników. Od tego jaki będzie w tym dniu stan liczebny osób zgłoszonych przez nich do ubezpieczenia będzie bowiem zależało, czy dany płatnik w kolejnym roku kalendarzowym będzie wypłacał zasiłki swoim ubezpieczonym.  

Przypomnijmy: zgodnie z ustawą o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej potocznie ustawą zasiłkową, osoby podlegające ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu zatrudnienia lub innej wykonywanej działalności zarobkowej, są uprawnione do otrzymania zasiłków w razie zachorowania (zasiłek chorobowy), konieczności sprawowania opieki nad nowonarodzonym lub przysposobionym dzieckiem (zasiłek macierzyński), czy chorym dzieckiem lub innym członkiem rodziny (zasiłek opiekuńczy). Źródłem finansowania zasiłków są opłacane przez ubezpieczonych składki na ubezpieczenie chorobowe, odprowadzane przez ich płatników do ZUS. Zatem zasiłki zawsze finansuje ZUS, jednak nie zawsze wypłaca je bezpośrednio.  

Zgodnie z art. 61 ustawy zasiłkowej zasiłki wypłacają swoim ubezpieczonym płatnicy składek, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 osób. Liczbę tę weryfikuje się właśnie na dzień 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego.

• Jeżeli zatem płatnik miał w tym dniu zgłoszonych do ubezpieczenia co najmniej 21 osób, to od stycznia następnego roku będzie pośredniczył w wypłacie zasiłków.
• Jeżeli stan zgłoszeń nie przekroczył 20 osób, zasiłki będzie wypłacał bezpośrednio Zakład Ubezpieczeń Społecznych, po przedłożeniu przez płatnika dokumentów wymaganych do ustalenia uprawnień i wysokości świadczenia.
• Jeśli dany płatnik rozpoczął działalność w danym roku kalendarzowym i tym samym nie zgłaszał nikogo do ubezpieczenia 30 listopada poprzedniego roku, o tym czy będzie płatnikiem zasiłków zadecyduje stan ubezpieczonych w pierwszym miesiącu, w którym dokonali zgłoszenia do ubezpieczenia.

Przy ustalaniu liczby ubezpieczonych należy wziąć pod uwagę zarówno pracowników, którzy ubezpieczeniu chorobowemu podlegają obowiązkowo, jak i innych ubezpieczonych, dla których to ubezpieczenie jest dobrowolne i sami decydują o tym, czy chcą opłacać na nie składki (np. zleceniobiorcy).  

Jeżeli z dniem 1 stycznia płatnik staje się zobowiązany do wypłaty zasiłków (w poprzednim roku nim nie był), będzie wypłacał wszystkie nowe świadczenia, które się pojawią. Jeżeli wśród jego zatrudnionych są osoby pobierające na przełomie roku zasiłek wypłacany przez ZUS, to ZUS będzie w nowym roku kontynuował wypłatę zasiłku podjętą przed 1 stycznia. W przypadku kiedy płatnik z dniem 1 stycznia traci prawo do wypłaty zasiłku, jest zobowiązany przekazać rozpoczęte wypłaty do ZUS.  

Wypłacane przez płatników składek zasiłki podlegają rozliczeniu w ciężar należnych składek na ubezpieczenia społeczne, tzn. płatnik dokonując wpłaty składek za dany miesiąc dokonuje kompensaty – pomniejsza ich wartość o kwotę brutto wypłaconych w tym miesiącu zasiłków. Warto zatem przyjrzeć się danym i w odpowiednim momencie dokonać zmian w ustawieniach systemu płacowego, w którym odbywa się kalkulacja świadczeń zasiłkowych. Więcej przykładów dotyczących ustalania płatnika zasiłków znajdziesz w tym artykule >

News 3: Zmiana definicji mobbingu 

Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej poinformowała, że w resorcie przygotowywana jest ustawa, której celem jest doprecyzowanie definicji mobbingu. Obecny kształt przepisów, w tym niejasna definicja tego zjawiska, prowadzi w jej ocenie do tego, że dochodzenie praw przez pracownika poddawanego mobbingowi jest znacznie utrudnione. W niektórych podmiotach można nawet mówić o „kulturze mobbingu”, czyli tolerowaniu i tłumaczeniu niepożądanych zachowań np. specyfiką pracy, jej stylem, charyzmą etc., a tymczasem tego typu działania nigdy nie powinny być tolerowane.

Zdaniem Ministry Pracy osoby poddawane mobbingowi powinny być chronione a mobberzy dotkliwie karani.

Przygotowywane zmiany, w tym te dotyczące definicji mobbingu mają prowadzić do uzdrowienia sytuacji, uniemożliwienia ukrywania czy lekceważenia zjawiska mobbingu i tym samym ułatwienia ofiarom dochodzenia swoich praw.  

Agnieszka Dziemianowicz-Bąk deklaruje, że ustawa będzie gotowa do procedowania, w tym konsultacji w ciągu najbliższych tygodni, a w ciągu miesiąca powinien zostać przekazany do wykazu prac legislacyjnych i programowych rządu. W tym artykule pisałam więcej o czterech krokach do przeciwdziałania mobbingowi w pracy >

Źródło: serwis Prawo.pl 

News 4: Wolontariat – to warto wiedzieć!

Zbliżający się czas świąt Bożego Narodzenia to okres wzmożonej aktywności w ramach wolontariatu. Wszyscy słyszeliśmy zapewne o Szlachetnej Paczce, czy świętych Mikołajach odwiedzających dzieci w szpitalach czy osoby samotne. Zobaczmy zatem jaka jest podstawa działalności wolontariuszy i jakie mają prawa?  

Podstawowy aktem prawnym regulującym działalność wolontariuszy jest ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Z definicja zawartej w ustawie wynika, że wolontariuszem jest osoba fizyczna, która ochotniczo i nieodpłatnie wykonuje pracę i realizuje świadczenia przewidziane w ustawie. Mogą one być realizowane na rzecz organizacji pozarządowych, organizacji pożytku publicznego, organów administracji publicznej czy podmiotów leczniczych, zwanych „korzystającymi”. Jeżeli rodzaj spełnianych przez wolontariusza świadczeń wymaga, na podstawie odrębnych przepisów, szczególnych kwalifikacji lub uprawnień, wolontariusz powinien je posiadać (np. lekarz czy prawnik).  

Osoba podejmująca pracę w ramach wolontariatu powinna zawrzeć z korzystającym porozumienie, w którym określone zostaną zakres świadczeń, sposób oraz czas ich realizacji. Powinno ono także zawierać klauzulę o możliwości jego rozwiązania. Na żądanie korzystający powinien potwierdzić na piśmie treść porozumienia, a jeżeli świadczenia są wykonywane przez okres przekraczający 30 dni, porozumienie powinno być sporządzone na piśmie.  

Obowiązkiem korzystającego jest zapewnienie wolontariuszowi bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, na zasadach przewidzianych dla pracowników w kodeksie pracy, oraz poinformowanie o związanych z realizacją świadczeń ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa. Korzystający ma także pokrywać koszty podróży służbowych zgodnie z przepisami rozporządzenia o należnościach przysługujących pracownikom z tytułu podróży służbowych oraz pokrywania innych niezbędnych kosztów poniesionych przez wolontariusza w związku z wykonywaniem świadczeń określonych w porozumieniu.  

Wolontariusz może być uprawniony do świadczeń zdrowotnych a także przysługuje mu zaopatrzenie z tytułu wypadków przy pracy przy wykonywaniu świadczeń. Wolontariuszowi który wykonuje świadczenia przez okres nie dłuższy niż 30 dni, korzystający zobowiązany jest zapewnić ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków.  

Jeśli wolontariusz ma wykonywać świadczenie na terytorium innego państwa, gdzie toczy się konflikt zbrojny lub nastąpiła klęska żywiołowa, korzystający jest obowiązany zapewnić wolontariuszowi ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków oraz ubezpieczenie kosztów leczenia podczas pobytu za granicą.  

Czy pracownik będący wolontariuszem ma jakieś szczególne uprawnienia z tym związane? Niestety w przepisach kodeksu pracy nie znajdziemy tego rodzaju zapisów. Zatem sami pracodawcy mogą zadecydować czy i w jakim zakresie przyznają swoim pracownikom dodatkowe uprawnienia związane z ich działalnością wolontaryjną (np. dodatkowe dni wolne od pracy). Jeśli pracodawca tego nie zrobi, pracownik będzie musiał na czas wykonywania wolontariatu skorzystać z przysługujących mu powszechnych uprawnień np. urlopu wypoczynkowego.