HR Detektywi #131: Zmiany kwot wolnych od potrąceń, nowa ustawa o rynku pracy, wyższe kary dla pracodawców, AI Act, menedżerowie rezygnują

News 1: Zmiany kwot wolnych od potrąceń z zasiłków  

Komunikat Prezesa ZUS w sprawie kwoty najniższej emerytury i renty

W dniu 18 lutego pojawił się komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie kwoty najniższej emerytury i renty, dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sierot zupełnych, kwot maksymalnych zmniejszeń emerytur i rent oraz kwot emerytur i rent wolnych od egzekucji i potrąceń.

Zmiany nastąpią od 1 marca b.r., a wskazane w komunikacie kwoty będą obowiązywały do 28 lutego 2026 r. 

Ile wynosi najniższa emerytura, renta oraz dodatki do świadczeń?

Zgodnie z komunikatem kwota najniższej emerytury i renty wyniesie: 

• 1 878,91 zł / miesiąc dla emerytur, rent rodzinnych i rent dla osób całkowicie niezdolnych do pracy, 
• 1 409,18 zł  / miesiąc renta dla osób częściowo niezdolnych do pracy; 

Kwoty dodatków do emerytur i rent wyniosą: 

• dodatek pielęgnacyjny – 348,22 zł / miesiąc
• dla sierot zupełnych – 654,48 zł / miesiąc

Kwoty maksymalnych zmniejszeń emerytur i rent w razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, nie wyższej jednak niż 130% tego wynagrodzenia, wynoszą: 

• 939,61 zł – dla emerytur lub rent z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, 
• 704,75 zł – dla rent z tytułu częściowej niezdolności do pracy, 
• 798,72 zł – dla rent rodzinnych, do których uprawniona jest jedna osoba

Ile wyniosą kwoty wolne od potrąceń z emerytur, rent i zasiłków z ubezpieczenia społecznego?

Kwoty wolne od potrąceń i egzekucji z emerytur, rent oraz innych świadczeń z ubezpieczenia społecznego (np. zasiłki) wyniosą: 

• 806,67 zł – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności alimentacyjnych, należności z tytułu świadczeń z funduszu alimentacyjnego wypłaconych osobie uprawnionej (na podstawie ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów), należności likwidatora funduszu alimentacyjnego, oraz należności z tytułu wypłaconej zaliczki alimentacyjnej wypłaconych osobie uprawnionej na podstawie ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi oraz należności alimentacyjnych potrącanych na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego, 
• 1331,03 zł – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż ww. należności alimentacyjne, 
• 1064,84 zł – przy potrącaniu m.in: świadczeń wypłaconych zaliczkowo, kwot nienależnie pobranych rent, emerytur i innych świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego i ubezpieczenia społecznego wraz z odsetkami za zwłokę, kwot nienależnie pobranych świadczeń uzupełniających dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, kwot nienależnie pobranych świadczeń postojowych otrzymanych na podstawie przepisów tzw. COVID-owych, nieopłaconych należności z tytułu składek, kwot nienależnie pobranych świadczeń wychowawczych i świadczeń dobry start, kwot nienależnie pobranych zasiłków rodzinnych lub pielęgnacyjnych, świadczeń rodzinnych oraz zasiłków dla opiekunów w razie braku możliwości potrącenia z wypłacanych zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych, świadczeń rodzinnych oraz zasiłków dla opiekunów, wraz z odsetkami za zwłokę w ich spłacie, a także kwoty zasiłku pielęgnacyjnego wypłaconego za okres, za który przyznano dodatek pielęgnacyjny 
• 322,66 zł – przy potrącaniu należności z tytułu odpłatności za pobyt osób uprawnionych do świadczeń w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo-leczniczych lub zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych – na wniosek dyrektorów tych placówek 

Źródło: ZUS https://www.zus.pl/-/komunikat-prezesa-zak%C5%82adu-ubezpiecze%C5%84-spo%C5%82ecznych-z-dnia-18-lutego-2025-r.-w-sprawie-kwoty-najni%C5%BCszej-emerytury-i-renty-dodatku-piel%C4%99gnacyjnego-i-dodatku-dla-sierot-zupe%C5%82nych-kwot-maksymalnych-zmniejsze%C5%84-emerytur-i-rent-?redirect=%2Fo-zus%2Fkomunikaty%2Fkomunikaty-i-obwieszczenia-prezesa-zus  

News 2: Nowa ustawa o rynku pracy i służbach zatrudnienia

Cel i założenia ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia

21 lutego b.r. Sejm uchwalił nową ustawę o rynku pracy i służbach zatrudnienia, która ma zastąpić dotychczasową ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Głównym celem nowych przepisów jest dostosowanie rozwiązań sprzed ponad 20 lat do aktualnych warunków istniejących na rynku pracy. Ma stanowić odpowiedź na obecne wyzwania i potrzeby uczestników rynku pracy, zarówno pracodawców jak i osób pracy poszukujących. Jak czytamy w serwisie Ministerstwa Pracy główne założenia ustawy to unowocześnienie urzędów pracy, dostosowanie instrumentów wsparcia do realnych potrzeb osób poszukujących pracy, a także wprowadzenie publicznych służb zatrudnienia w XXI wiek.

Resort rracy wskazuje na znaczące zmiany w ustawie o rynku pracy i służbach zatrudnienia

Najważniejsze zmiany wskazane przez Resort Pracy to:  

• umożliwienie rejestracji w urzędzie pracy w miejscu zamieszkania, a nie zameldowania 
• likwidacja ograniczeń wiekowych w dostępie do wielu instrumentów rynku pracy, m.in. do bonu na zasiedlenie 
• zwiększenie dostępu do dobrej jakości ofert pracy,  
• uatrakcyjnienie oferty szkoleń, doradztwa zawodowego, kursów i staży 
• wdrożenie nowego systemu teleinformatycznego  
• zmniejszenie biurokracji  i obowiązków sprawozdawczych dla pracodawców 
• poprawa efektywności funkcjonowania Krajowego Funduszu Szkoleniowego (np. umożliwienie dostępu dla osób prowadzących JDG lub zatrudnionych na umowach cywilno-prawnych) 
• zwiększenie wsparcia dla rodzin oraz opiekunów osób z niepełnosprawnościami 
• nowe instrumenty aktywizujące seniorów 
• zwiększenie wsparcia dla grup wrażliwych na rynku pracy  
• aktywizacja biernych zawodowo 
• umożliwienie rolnikom rejestrację w urzędach pracy (o status bezrobotnego będą się mogli ubiegać rolnicy posiadający powyżej 2 ha przeliczeniowych, nie mający stałych dochodów) 

Ustawa o rynku pracy i służbach zatrudnienia stanowi realizację jednego z kamieni milowych zapisanych w Krajowym Planie Odbudowy. 

Źródło: MRPiPS 

News 3: Wyższe kary dla pracodawców wprowadzone „bocznymi drzwiami”

Nowe przepisy dotyczące kar uchwalone przy okazji zmian w zatrudnianiu cudzoziemców

Podczas ostatniego posiedzenia sejmu parlamentarzyści uchwalili ustawę o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom. Jak się okazuje „przy okazji” przegłosowana została poprawka zmieniająca Kodeks pracy. Jakie to zmiany? Otóż dotknęły przepisów dotyczących kar nakładanych na pracodawców za naruszenia przepisów prawa pracy i popełnianie wykroczeń przeciwko prawom pracowników.   

Już nie 30 000 zł. Limit kar może zostać podniesiony do 50 000 zł!

W obecnym stanie prawnym m.in. za niewłaściwe stosowanie umów (zastępowanie umowy o pracę umowami cywilno-prawnymi), niepotwierdzanie na piśmie zawartej umowy przed dopuszczeniem pracownika do pracy oraz nieprowadzenie dokumentacji pracowniczej zgodnie z wymogami, naruszanie uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem, nieprawidłowe wypowiadanie lub rozwiązywanie umów bez wypowiedzenia, nieprawidłowe stosowanie kar porządkowych, nieudzielanie urlopów, niewypłacanie w terminie lub bezpodstawne obniżenie wynagrodzenia na pracodawcę może zostać nałożona grzywna w wysokości od 1 tys. do 30 tys. złotych. Podobne kary grożą za zaniechania i wykroczenia w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracodawca który wypłaca wynagrodzenie wyższe niż wynikające z umowy bez dokonania potrąceń na zaspokojenie potrąceń na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych osobie będącej dłużnikiem jest narażony na karę grzywny w wysokości od 1,5 tys. do 45 tys. złotych.  

Przegłosowana przez Sejm poprawka zwiększa dotychczasowe kary, które miałyby wynosić odpowiednio od 3 do 50 tys. złotych (teraz 1 tys. – 30 tys.) oraz od 4 tys. do 55 tys. w przypadku nierealizowania egzekucji alimentacyjnych (teraz 1,5 tys. – 45 tys. złotych). Pojawia się nowe wykroczenie  – niewypłacanie wynagrodzenia przez okres co najmniej 3 miesięcy, za które groziłaby kara od 5 tys. do 50 tys. złotych.  

Posłowie Lewicy, którzy są autorami poprawki, argumentowali ją usunięciem rozbieżności w obu ustawach (kodeks pracy i ustawa o zatrudnianiu cudzoziemców) co do wysokości kar. Wskazywali również na nieskuteczność obecnie obowiązujących sankcji, które w ich ocenie nie chronią w sposób wystarczający prawa pracowniczych. 

Niespodziewanie przegłosowanie takiej zmiany podczas głosowania nad zupełnie innym aktem prawnym, mającym na celu przede wszystkim uregulowanie zasad zatrudnienia cudzoziemców (tam też przewidziane są kary za nieprawidłowości w wysokości od 3 do 50 tys. zł) było dużym zaskoczeniem dla obserwatorów, a przede wszystkim dla przedstawicieli pracodawców. 

Teraz ustawa trafi do Senatu. Pozostaje poczekać jak do zaproponowanych zmian odniosą się senatorowie.  

Źródło: podatki.biz, Prawo.pl 

News 4: Menedżerowie uciekają od zarządzania, wolą być niezależnymi ekspertami 

Nieoczywisty trend rezygnacji z zarządzania?

Pewnie wielu patrząc na swoją ścieżkę kariery myśli sobie: „Jak to super być manago. Prestiż, dobra pensja, benefity, samochód służbowy. Żyć, nie umierać” .  

Tymczasem, jak czytamy w serwisie Puls.hr coraz częściej menedżerowie rezygnują ze swoich kierowniczych stanowisk. Co ciekawe, są to ich świadome osobiste wybory. Przyczyny są różne. U jednych daje osobie znać wypalenie zawodowe, zmęczenie ciągłą presją, stresem, dużą odpowiedzialnością.   

Wielu menedżerów, w poszukiwaniu równowago pomiędzy życiem zawodowym i prywatnym, zwraca się w kierunku realizacji swoich pasji i wykorzystania nabytych kompetencji poprzez podejmowanie się roli ekspertów merytorycznych. Rynek oferuje coraz więcej takich możliwości, często o zasięgu międzynarodowym, dających jednocześnie perspektywę osiągania satysfakcjonujących dochodów.   

Co ciekawe obserwowany jest spadek atrakcyjności roli lidera wśród młodych ludzi. Zniechęcają ich właśnie dużą odpowiedzialność, stres, brak tzw. „work-life balance”.  

Rynek pracy odpowiada na spadek atrakcyjności roli lidera – jakie zmiany należy wprowadzić?

To oznacza że przed rynkiem pojawiają się nowe wyzwania. Jak wynika z ocen ekspertów duży nacisk trzeba będzie położyć na przygotowanie do roli lidera i zmianę podejścia do przywództwa na bardziej elastyczne i partnerskie: rozwój kompetencji miękkich od początku ścieżki kariery, budowanie pewności siebie w obszarze zarządzania np. poprzez programy mentoringowe, przygotowanie do zmian, wsparcie w radzeniu sobie ze sprawami trudnymi.  

Na szczęście zmiany które obserwujemy, nie oznaczają że liderów zabraknie. W każdym pokoleniu, także tym młodym, wchodzącym dopiero na rynek pracy są przecież naturalni liderzy, posiadający naturalne zdolności liderskie, dla których przewodzenie i wpływanie są motywacją do działania. Trzeba ich tylko odpowiednio przygotować do takiej roli i wyposażyć w narzędzia, które pozwolą im z tych kompetencji właściwie korzystać, bez szkody dla ich dobrostanu.  

News 5: AI Act nadchodzi. Wraz z nim nowe obowiązki pracodawców

Sztuczna inteligencja wśród nas – pierwsze regulacje i przepisy

Od 2 lutego zaczęły obowiązywać niektóre z przepisów zawartych w Rozporządzeniu 2024/1689 o sztucznej inteligencji (tzw. AI Act), które zostało opublikowane w dzienniku urzędowym KE w lipcu 2024 r. Ma ono na celu zapewnienie bezpiecznego i etycznego wykorzystania technologii sztucznej inteligencji, z uwzględnieniem praw obywateli oraz wspieranie innowacji technologicznych.  

Na systemy wykorzystujące sztuczną inteligencję używane na rynku europejskim zostały nałożone wymogi dotyczące norm i standardów, które będą musiały spełniać. Regulacje obejmują różne obszary, m.in opiekę zdrowotną, transport czy edukację. Szczególne wymogi dotyczą sektora publicznego (np. policja, sądy, proces wyborczy).  

Nowe regulacje dotyczące AI. Obowiązek kompetencyjny

Od 2 lutego zaczął obowiązywać zakaz używania oraz wprowadzania na rynek systemów AI uznanych za szczególnie niebezpieczne. Chodzi o systemy które m.in. stosują techniki manipulacyjne lub podprogowe, wykorzystują słabości ludzkie, analizują emocje w środowisku pracy lub nauki, prowadzą tzw. scoring społeczny. Za naruszenie przepisów grożą wysokie kary finansowe do 35 mln euro lub 7% rocznego światowego obrotu firmy.   

Nowe regulacje dotkną również podmioty będące pracodawcami – narzucają bowiem obowiązek posiadania kompetencji w zakresie AI. Pracodawcy mają podejmować środki (np. poprzez szkolenia), które zapewnią możliwie jak największym stopniu posiadanie takich kompetencji wśród pracowników, którzy w swojej pracy będą wykorzystywać systemy AI w imieniu pracodawcy. Bez wymaganego przygotowanie nie będzie wolno udostępniać takich narzędzi pracownikom.  

Kolejne przepisy będą sukcesywnie wdrażane. Najbliższy następny termin to 2 sierpnia – wtedy zaczną obowiązywać przepisy dotyczące obowiązków dostawców modeli AI ogólnego przeznaczenia, krajowych organów nadzorujących rynek oraz kar. Jednocześnie w Ministerstwie Cyfryzacji trwają prace nad polskimi przepisami o systemach sztucznej inteligencji. Do tego czasu przepisy rozporządzenia będą stosowane wprost.  

Ze względu na złożoną i obszerną materię oraz związane z nią ryzyka warto pomyśleć o stworzeniu wewnętrznych procedur dotyczących korzystania z systemów sztucznej inteligencji w organizacji.