Zagadka kadrowa: Wycofanie urlopu za okres zwolnienia lekarskiego na opiekę nad chorym dzieckiem

Czy pracownik może domagać się anulowania urlopu wypoczynkowego, jeśli chce skorzystać z opieki nad chorym dzieckiem?

Pracownica, która korzysta z urlopu wypoczynkowego w okresie od 20 lipca do 10 sierpnia przedłożyła zwolnienie lekarskie na opiekę nad chorym dzieckiem od 29 lipca do 6 sierpnia. Domaga się od pracodawcy wycofania jej urlopu za okres zwolnienia. Czy ma rację? Czy pracodawca powinien anulować ten urlop?

Warunki skorzystania z zasiłku opiekuńczego na chore dziecko

Zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa ubezpieczony ma prawo do zasiłku opiekuńczego w razie konieczności sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem do lat 14, zdrowym dzieckiem do lat 8 (np. w razie nagłego zamknięcia placówki opiekuńczej lub choroby rodzica czy opiekuna na stałe zajmującego się dzieckiem) lub innym chorym członkiem rodziny.

Zasiłek będzie przysługiwał, jeżeli w gospodarstwie domowym nie ma innej osoby (domownika), który mógłby zająć się osobą wymagającą opieki.

Drugi warunek nie musi być spełniony, jeżeli opieka dotyczy dziecka do 2 roku życia. Z przepisu ustawy zasiłkowej wynika wyraźnie, że prawo do zasiłku jest uwarunkowane przerwaniem wykonywania pracy. W okresie urlopu wypoczynkowego pracownik nie wykonuje pracy, a zatem nie jest zmuszony do jej przerwania.

Czy zakończenie podróży służbowej w porze nocnej może stanowić usprawiedliwienie nieobecności w pracy? Jakie obowiązki ciążą na pracowniku w związku z nieobecnością w pracy? Czy za ten czas pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia? Tu przeczytaj więcej >

Przerwanie urlopu wypoczynkowego – podstawa prawna

Do przepisów ustawy należy dodać także przepisy zawarte w kodeksie pracy w dziale dotyczącym urlopów wypoczynkowych. Znajdujemy tam dwa artykułu które wskazują na okoliczności, w których urlop wypoczynkowy nie rozpoczyna się lub ulega przerwaniu. Chodzi o art. 165 oraz 166 k.p.

Jeżeli pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, a w szczególności z powodu:
1) czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby,
2) odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
3) powołania na ćwiczenia wojskowe w ramach pasywnej rezerwy, stawienia się do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie albo stawienia się do pełnienia służby w aktywnej rezerwie, na czas do 3 miesięcy,
4) urlopu macierzyńskiego,
pracodawca jest obowiązany przesunąć urlop na termin późniejszy.

Art. 165 Kp [Przesunięcie terminu urlopu z przyczyn leżących po stronie pracownika]

Kiedy pracodawca ma obowiązek przesunięcia urlopu?

W art. 165 Kp ustawodawca określił, w jakich sytuacjach urlop wypoczynkowy się nie rozpocznie. Pracodawca jest zobowiązany go przesunąć, jeżeli pojawi się inna, usprawiedliwiona nieobecność, w szczególności niezdolność do pracy z powodu choroby, odosobnienie w związku z chorobą zakaźną, powołanie na ćwiczenia wojskowe, do terytorialnej służby wojskowej lub pełnienia służby w aktywnej rezerwie oraz urlop macierzyński.

Użycie sformułowania „w szczególności” oznacza, że nie jest to katalog zamknięty i mogą to być również inne nieobecności usprawiedliwione, a zatem także okres sprawowanie opieki nad chorym dzieckiem.

Stanie się tak, jeżeli zwolnienie pojawi się przed datą rozpoczęcia urlopu lub najpóźniej w dniu jego planowanego rozpoczęcia. W naszym przypadku zwolnienie, które otrzymał pracownik na opiekę, musiałoby się rozpocząć nie później niż 20 lipca, a wtedy pracownik nie rozpocząłby urlopu i korzystałby ze zwolnienia, za które przysługiwałby mu zasiłek opiekuńczy.

Część urlopu nie wykorzystaną z powodu:
1) czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby,
2) odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
3) odbywania ćwiczeń wojskowych w ramach pasywnej rezerwy, pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie albo pełnienia służby w aktywnej rezerwie, przez czas do 3 miesięcy,
4) urlopu macierzyńskiego
pracodawca jest obowiązany udzielić w terminie późniejszym.

Art. 166 Kp [Udzielenie niewykorzystanej części urlopu wypoczynkowego]

Pracownik chciałby odebrać nadgodziny w kolejnym okresie rozliczeniowym? Na jakich zasadach można dokonać przeniesienia nadgodzin? Tu więcej informacji >

Kiedy urlop ulega przerwaniu? W jakich sytuacjach rozpoczęty urlop wypoczynkowy zostaje anulowany?

Nieco inaczej został sformułowany następny artykuł, czyli 166. Tu wskazane zostały sytuacje, w których już rozpoczęty urlop ulegnie przerwaniu. Są to te same cztery nieobecności, które wyróżniał art. 165, ale tym razem już jako katalog zamknięty. Żadna inna nieobecność, niż te wprost wymienione w przepisie, nie przerwie trwającego urlopu. Nie ma wśród nich okresu pobierania zasiłku opiekuńczego, zatem żądanie pracownika anulacji urlopu na czas zwolnienia opiekuńczego nie znajduje żadnego uzasadnienia. Pomimo zwolnienia będzie on nadal korzystał z urlopu w takim terminie, w jakim został on udzielony i otrzyma za ten okres wynagrodzenie urlopowe.

W sytuacjach wymienionych w art. 166 Kp pracownik musi ponownie złożyć wniosek o urlop wypoczynkowy, aby z niego skorzystać w późniejszym czasie. Sam fakt otrzymania przez pracownika zwolnienia lekarskiego na chore dziecko nie powoduje przerwania urlopu wypoczynkowego, zatem pracodawca ma prawo i powinien odrzucić wniosek o urlop pracownika.

Anna Tusińska, Kierownik ds. kadr i płac, Ambasadorka i Absolwentka Eduwersum®

Wprawdzie z mocy prawa nie ma możliwości przerwania urlopu, jednak w praktyce pracownik, którego dziecko zachorowało w trakcie urlopu może zwrócić się do swojego pracodawcy z prośbą o przerwanie rozpoczętego urlopu. Pracodawca może, ale nie musi wyrazić zgodę na takie postępowanie. Przepisy prawa nie zabraniają również przychylenie się do prośby pracownika. Pracodawca powinien pamiętać, że brak jego zgody na przerwanie urlopu na rzecz korzystania przez pracownika z zasiłku opiekuńczego nie pozwala na jego wypłatę. Zgodnie bowiem z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2017 r. poz. 1368 ze zm.), zasiłek ten przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem. W czasie urlopu pracownik pracy tej nie świadczy, a więc nie może być zwolniony od jej wykonywania – co oznacza, że nie może nabyć prawa do zasiłku. Natomiast, jeśli urlop zakończy się wcześniej niż okres sprawowania opieki, wówczas pracownik ma prawo wnioskować o wypłatę zasiłku opiekuńczego za okres przypadający po zakończonym urlopie.

Anna Letkowska, Specjalistka ds. kadr i płac, Ambasadorka Eduwersum®