Choroby zawodowe

Za chorobę zawodową uważa się chorobę, wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych “narażeniem zawodowym” (art.   235¹  Kodeksu Pracy).

Najczęściej rejestrowanymi chorobami w 2019 r. były choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa (700 przypadków), pylice płuc (453 przypadki) i choroby narządu głosu (268 przypadków). W wykazie znajduje się 26 grup chorób zawodowych, które pomimo nacisku różnych grup zawodowych nie zostały rozszerzone od 2009 r.

Chorobę zawodową można stwierdzić w czasie wykonywania pracy lub po jej zakończeniu. Okres, w którym wystąpienie objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej, zależy od choroby i jest szczegółowo opisany rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych.

Przysługujące świadczenia

Pracownik, który cierpi na chorobę zawodową ma prawo do:

• zasiłku chorobowego, w wysokości 100% podstawy wymiaru,
• świadczenia rehabilitacyjnego – jeżeli po wyczerpaniu zasiłku chorobowego pracownik jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokuje na poprawę zdrowia i odzyskanie zdolności do pracy,
• zasiłku wyrównawczego – dla pracownika, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,
• jednorazowego odszkodowania jeżeli doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu (1 kwietnia 2021 roku zmianie uległy kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu choroby zawodowej),
• renty z tytułu niezdolności do pracy,
• renty szkoleniowej – w stosunku do osoby, której orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie,
• renty rodzinnej – dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty,
• dodatku do renty rodzinnej – dla sieroty zupełnej,
• dodatku pielęgnacyjnego,
• pokrycia kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym ustawą.

Obowiązki pracodawcy

Pracodawca jest zobowiązany niezwłocznie zgłosić właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu i właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy każdy przypadek podejrzenia choroby zawodowej. W przypadku rozpoznania u pracownika choroby zawodowej, pracodawca jest zobowiązany:

• ustalić przyczyny powstania choroby zawodowej oraz charakter i rozmiar zagrożenia tą chorobą, działając w porozumieniu z właściwym państwowym inspektorem sanitarnym,
• przystąpić niezwłocznie do usunięcia czynników powodujących powstanie choroby zawodowej i zastosować inne niezbędne środki zapobiegawcze,
• zapewnić realizację zaleceń lekarskich.

Jednocześnie pracodawca jest zobowiązany prowadzić rejestr stwierdzonych przypadków chorób zawodowych oraz rejestr podejrzeń chorób zawodowych.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych.