HR-owe Koło Ratunkowe: Zwolnienie z odbywania szkoleń z zakresu BHP pracowników biurowych

Z dniem 1 stycznia 2019 r. weszła w życie ustawa z dnia 09.11.2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym, która znowelizowała przepisy Kodeksu pracy m.in. w zakresie szkoleń okresowych pracowników. 

Zgodnie z nowymi przepisami szkolenia okresowe nie są wymagane w przypadku gdy:

• pracownicy zatrudnieni są na stanowiskach administracyjno-biurowych oraz
• rodzaj przeważającej działalności pracodawcy w rozumieniu przepisów o statystyce publicznej znajduje się w grupie działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, chyba że 
• z oceny ryzyka zawodowego, o której mowa w art. 226 pkt 1 Kodeksu pracy, będzie wynikało, że jest to konieczne.

Kategorie ryzyka

Dopuszczalność zwolnienia ze szkolenia okresowego w dziedzinie BHP pracowników administracyjno-biurowych jest uzależniona od tego, do jakiej kategorii ryzyka należy dany zakład pracy. Aby ustalić kategorię ryzyka należy posiłkować się przepisami rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29.11.2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków. Załącznik nr 2 do wspomnianego rozporządzenia zawiera wykaz grupy działalności, kodu PKD, kategorie ryzyka oraz stopy procentowe składki (%).

Przykład
Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją została zakwalifikowana do 3 kategorii ryzyka, w związku z tym co do zasady pracownicy administracyjno-biurowi zatrudnieni u takiego pracodawcy mogą być zwolnieni z obowiązku odbywania szkoleń okresowych w dziedzinie BHP.

W przypadku, gdy rodzaj przeważającej działalności pracodawcy w rozumieniu przepisów o statystyce publicznej znajdzie się w grupie działalności, dla której zostanie ustalona wyższa niż trzecia kategoria ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, pracodawca jest obowiązany przeprowadzić szkolenie okresowe pracownika, w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy, licząc od dnia ustalenia wyższej kategorii ryzyka.

Szkolenie okresowe pracownika, w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy należy przeprowadzić również wtedy, gdy z dokonanej oceny ryzyka wynika, że przeprowadzenie szkolenia okresowego pracownika jest konieczne. Szkolenie okresowe przeprowadza się w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy, licząc od dnia dokonania oceny ryzyka.

Przepisy szczególne

Na mocy art. 12e ustawy z dnia 02.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2021 r. poz. 2095 ze zm.), w przypadku, gdy termin przeprowadzenia szkolenia okresowego w BHP przypada w:

• okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii lub
• w okresie 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo stanu epidemii

– termin ten wydłuża się do 60 dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo stanu epidemii. 

Obowiązki pracodawcy w zakresie BHP

Stosownie do postanowień art. 237(3) § 2 Kodeksu pracy, pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie.

Szczegółowe zasady organizowania i przeprowadzania powyższych szkoleń określone zostały w przepisach rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27.07.2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Szkolenia z dziedziny BHP prowadzone są jako szkolenia wstępne i szkolenia okresowe.

Szkolenie wstępne, na które składa się instruktaż ogólny oraz instruktaż stanowiskowy, powinno odbyć się przed dopuszczeniem pracownika do pracy, natomiast częstotliwość przeprowadzania szkoleń okresowych pracodawca ustala po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami – respektując przepisy regulujące częstotliwość wykonywania szkoleń. 

W związku z powyższym szkolenia okresowe powinny się odbywać nie rzadziej niż:

• co roku dla stanowisk, na których wykonywane są prace szczególnie niebezpieczne,
• co 3 lata dla stanowisk robotniczych,
• co 5 lat dla stanowisk kierowniczych, inżynieryjno-technicznych, pracowników służby bhp i innych osób wykonujących zadania tej służby, a także pozostałych stanowisk, których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub niebezpieczne albo z odpowiedzialnością w zakresie bhp,
• co 6 lat dla stanowisk administracyjno-biurowych. Należy przy tym dodać, że pierwsze szkolenie okresowe powinno się odbyć w ciągu do 6 miesięcy od momentu rozpoczęcia pracy przez osobę zatrudnioną na stanowisku kierowniczym lub 12 miesięcy w przypadku pozostałych pracowników.

Pierwsze szkolenie okresowe

Pierwsze szkolenie okresowe powinno odbyć się w ciągu do 6 miesięcy od momentu rozpoczęcia pracy przez osobę zatrudnioną na stanowisku kierowniczym, lub 12 miesięcy w przypadku pozostałych pracowników.

Należy również przypomnieć, że istnieją wyjątki od reguły dotyczącej obowiązku odbywania pierwszego szkolenia okresowego w dziedzinie bhp, bowiem zgodnie z § 15 ust. 5 rozporządzenia Ministra Gospodarki i pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ze szkolenia okresowego może być zwolniona osoba, która:

• przedłoży aktualne zaświadczenie o odbyciu w tym okresie u innego pracodawcy wymaganego szkolenia okresowego,
• odbyła w tym okresie szkolenie okresowe wymagane dla osoby zatrudnionej na stanowisku należącym do innej grupy stanowisk, jeżeli jego program uwzględnia zakres tematyczny wymagany programem szkolenia okresowego obowiązującego na nowym stanowisku pracy.

Na mocy § 17 wspomnianego rozporządzenia, ukończenie w konkretnym okresie szkolenia, dokształcania lub doskonalenia zawodowego związanego z nauką zawodu, przyuczeniem do zawodu albo podnoszeniem kwalifikacji zawodowych, uwzględniającego program szkolenia okresowego wymagany dla określonego stanowiska pracy – uważa się za równoznaczne z odbyciem takiego szkolenia.